Özel Hastaneler Yönetmeliği ile Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik’te 6 Ekim 2022 ve 7 Ocak 2023 tarihlerinde değişiklikler yapılmış ve muayenehane hekimlerinin serbest çalışma hakkına kısıtlamalar getirilmişti.

Bu kısıtlamaların iptal edilmesi için Danıştay’da yüzlerce dava açıldı. Hukuk Büromuz tarafından da Özel Hastaneler Yönetmeliği’nde 6 Ekim 2022 tarihinde yapılan değişikliğin iptali için 202 hekim adına dava açıldı. 7 Ocak 2023 tarihli değişikliğin iptali için de 225 hekim adına dava açıldı. Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik’te yapılan benzer değişikliklerin iptali için de İstanbul Tabip Odası adına davalar açıldı.

Gelinen aşamada Danıştay 10. Dairesi tarafından bu davalarda karar verildi ve bu kararlar taraflara tebliğ edilmeye başlandı. Bu kararların ortak yanlarını aşağıda özetliyoruz: 

• Yönetmelikler birbiri ardına değişmiş ve bir önceki geçersiz hale gelmiş olsa da Danıştay 10. Dairesi davaları konusuz bırakmamış ve yapılan düzenlemelerin esası hakkında karar vermiştir.
• Muayenehane hekimlerine “yıllık sözleşme yapmak suretiyle ilgili branşta ruhsatı bulunan” özel sağlık kuruluşuyla çalışma zorunluluğu getirilmesinin hukuka aykırı olduğu saptanmış ve iptaline karar verilmiştir.
• Özel sağlık kuruluşu “boş uzman hekim kadrosu olmaması durumunda, ruhsatında ve/veya faaliyet izin belgesinde kayıtlı uzman hekim branşlarındakitoplam kadro sayısının %15’ine kadar uzman hekimle sözleşme imzalayabilir” ve “ilgili branştaki toplam kadro sayısının üçte birini aşmayacak şekilde hekimle sözleşme yapabilir” maddesinde yer alan oranların belirlenmesi için Bakanlıkça somut bilgi ve belgelere dayanan herhangi bir bilimsel çalışma yapılmadığı belirtilerek bu şartların iptaline karar verilmiştir.
• Hekimlere sadece “sözleşme yaptığı hastanenin birinde” muafiyet getirilmesi hukuka aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir.
• Hastaların bilgilerinin tedavi olacakları özel sağlık kuruluşuna “Muayene Bilgi Yönetim Sistemi (MBYS) üzerinden Bakanlıkça belirlenen form ile gönderileceğine” ilişkin düzenleme, üst hukuk kurallarına uygun bulunmuş ve buna yönelik iptal talebi reddedilmiştir.
• Hastaların imzalayacağı rıza formlarının, özel sağlık kuruluşunun “ilgili birim sorumlusu ve mesul müdürü” tarafından da imzalanacağı ibaresi üst hukuk kurallarına uygun bulunmuş ve buna yönelik iptal talebi reddedilmiştir.
• Hekimlerin çalışma kısıtlamasına ilişkin şartlar oy çokluğu ile iptal edilmiştir. MBYS ibaresine ilişkin ret kararı da oyçokluğu ile verilmiştir. Diğer talepler oybirliği ile reddedilmiştir. 

Kararlara karşı temyiz yolu açık olup Sağlık Bakanlığı tarafından temyiz yoluna başvurulmuştur. MBYS ve rıza formları yönünden ise tarafımızdan temyiz edilecektir. Temyiz incelemesi Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından yapılacaktır.

Her ne kadar Danıştay 10. Dairesi, 6 Ekim 2022 ve 7 Ocak 2023 tarihli Yönetmelik değişikliklerinin yıllık sözleşme, ilgili branşta ruhsat bulunması, üçte birlik kota, bir yerde muafiyet gibi kısıtlamalarını iptal etmiş olsa da Sağlık Bakanlığı tarafından yeni yönetmelikler yayınlandığından, bu kararlar uygulanmayacaktır.

Zira dava konusu edilen Özel Hastaneler Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmış ve 30 Ocak 2025 tarihinde yeni Yönetmelik yayımlanmıştır. Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik de yürürlükten kaldırılmış ve 19 Nisan 2025 tarihinde yeni Yönetmelik yayımlanmıştır. Danıştay 10. Dairesi’nin önceki değişiklikler için verdiği iptal kararlarının, yeni yayınlanan Yönetmelik maddelerini ortadan kaldırması (iptal etmesi) mümkün değildir.

Bu nedenle Hukuk Büromuz tarafından, yeni yayınlanan Özel Hastaneler Yönetmeliği ile Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliğin, muayenehanelerde serbest çalışma hakkına yönelik kısıtlamalarının yürütmesinin durdurulması ve iptali için davalar açılmıştır. Bu davalarda özetle;

• ilgili branşta ruhsatı bulunan özel sağlık kuruluşuyla sözleşme zorunluluğunun,
• ilgili uzmanlık dalında toplam kadro sayısının üçte birini aşmayacak sayıda hekimle sözleşme yapılmasının,
• sözleşme yapılabilecek tıp merkezleri için en az 3000 m² kapalı alan ile 10 uzman tabip kadrosunu haiz olma şartının,
• 60 yaş üstü ve yüzde 60 engelli olan hekimler için bu şartlardan muafiyetin bir yerle sınırlanmasının,
• 7 Ocak 2023 tarihinden önce açılan muayenehaneler için bu şartlardan muafiyetin iki yerle sınırlanmasının,
• 7 Ocak 2023 tarihinden sonra açılan muayenehanelere hiç muafiyet tanınmamasının,
• müşterek muayenehanedeki hekim sayısının üçle sınırlanmasının,
• muayenehanede yapılacak işlemlere yönelik belirsiz ve keyfi uygulamalara açık genel prensiplerin,
• MBYS şartının ve rıza formunu birim sorumlusunun imzalaması ibaresinin,
• Hastane eczanesi dışından ilaç ve sarf malzemesi kullanılmasının yasaklanmasının

hukuka aykırı yönleri ortaya konulmuştur.

Bu davalar da Danıştay 10. Dairesi’nde görülecektir. Daire’den beklentimiz, yeni ikame edilen davalarda, önceki iptal kararlarına paralel şekilde, öncelikle yürütmenin durdurulmasına karar vermesidir. Davalarda gelişme oldukça yeniden bilgilendirme yapılacaktır.

03.07.2025

İstanbul Tabip Odası

Hukuk Bürosu

Örnek Danıştay kararı için tıklayınız.