"Politik Psikiyatri"

İstanbul Depremine Yönelik Sağlık Hizmetinin Yapılanması Çalışma Grubu Anasayfa

Ağustos 18, 2010
2928

Politikanın ruhu (*)

'Politik Psikiyatri' ilk bakışta bir tıp kitabı gibi görünüyor ama öyle değil, dolu dolu içeriğiyle tartışılmaya aday bir kitap

MUSTAFA SÜTLAŞ

POLİTİK PSİKİYATRİ
Kaan Arslanoğlu,
Adam Yayınları,
2003, 313 sayfa,

Kaan Arslanoğlu üretken bir yazar. Hekimliğini ve bilimsel çalışmalarını birlikte sürdüren bir yazar üstelik. Belki de artık bir 'düşünür' demek daha doğru. Her düşünür gibi o da düşündüklerini bir yolla ifade ediyor. Bunun için bulduğu yollardan birisi roman yazmak. Sayısı yediye ulaşan ve romanı 'hayatım roman' diyenlerin yaptığı gibi bir özyaşam öyküsü yazmaktan öteye götüren bir romancı olarak, onun yazdığı romanlara bu gözle de bakmak olası.
Ama romanların içinde yer alanlar, düşündüklerini ifade etmeye yeterli olmadığında makale, dizi yazı ve denemeleriyle de bunu yapıyor. Bu anlamdaki ilk kitabı olan 'Yanılsamanın Gerçekliği'ni tamamlayan yeni bir üretimi daha var Dr. Arslanoğlu'nun. Bu üretimin adı 'Politik Psikiyatri'. Çıkar çıkmaz elime ulaşan kitap ilk bakışta bir mesleki yani tıp kitabı gibi görünüyor. Ama öyle değil. Biraz daha kendi alanına yaklaşan ama tıbbi olmayan bir kitap. İçeriği ile dolu dolu. Ama çok tartışılmaya aday bir kitap.

Gerçekten tartışmak
Kitabı elime aldığımda yani henüz kitabın bütününü okumadan kendi kendime kafa yormuştum bu 'yeni' kavramın anlamı üzerine. Sonunda bulduğum şu oldu: Politikanın-aslında belki de 'insan yaşamının' demek daha doğru, çünkü zaten politika bir anlamda bundan oluşuyor-aktörleriyle (liderler, önderler, militanlar ve onların peşinden giden ya da karşı çıkanlar), onların tutum ve davranışlarının psikiyatrik çözümlemesi, olay ve olgularla insanlık tarihinin bir de insanın psikolojik, hatta psikiyatrik bir süre olarak ele alınıp algılanmaya yorumlanmaya çalışılması. Doğal olarak bu süreci insan psikolojisinin onu oluşturan diğer unsurlardan; örneğin genetikten, sosyal ve çevresel boyutundan, ekonomisinde ayırmadan.
Her tanım gibi eksiklikleri olsa da bu tanımın bu kitabın içeriğini anlattığını düşünmüştüm. Kitabı okuyunca büyük ölçüde buna yakın bir yaklaşım sergilendiğini gördüm. Dolayısıyla Arslanoğlu'nun bir psikiyatr olarak bu çözümlemeyi nasıl yaptığını kitapta okuyarak görmek de oldukça meraklı bir yolculuk.
Kitabının önsözünde Arslanoğlu "En yalın anlatımla bu kitap, insanın bireysel, toplumsal ve tür olarak her alandaki duygu, düşünce, tutum ve etkinliklerinde kişiliğin ve zekanın belirleyiciliği kuramını işlemektedir.
Bu kuram pek çok düşünür ve birçok bilimsel bulgu ve bilgiden esinlenerek oluşturulmuş tümüyle özgün bir kuramdır. Başlıca temellerini evrim, genetik, sosyo-biyoloji üstüne bilgilerimiz ve marxçılık oluşturur" diyor. Bu sözler çok ciddi bir provokasyon aslında. Kitabı okumaya ve tartışmaya yöneltiyor. Aynı önsözde Arslanoğlu bunu da zaten açıkça da ifade ediyor. Ama bir isteği var; 'gerçekten tartışmak'. Yoksa bilinir beylik söz ve düşüncelerin yinelenmesini talep etmiyor.

Üretken olanın değeri
Üç farklı bölümü olan kitabın ilk bölümünde politik psikiyatrinin ne olduğunu ortaya koymaya çalışıyor. Bu bölümde kimi yakın ve merak ettiğimiz, kısacası bildiğimiz, yaşadığımız olgu, olay ve kişiler var. Bu nedenle güncel ve sürükleyici.
Ne demek istediğimi 'siyasi fanatiklik', 'spor-siyaset ve psikiyatr', 'cinsellik ve siyaset', 'işkence ve psikiyatri' gibi önemli tartışma konularının işlendiği bölüm başlıkları sanırım anlatıyor sanırım. Henüz baskıdan yeni çıkan kitabın ikinci bölümünde yer alan; içinde yaşadığımız toplumun 'Hıncal Uluç', 'Altan'lar', 'Ertuğrul Özkök', 'İlhan Selçuk' gibi bazı güncel 'aktör'lerine ilişkin çözümlemeler yer alıyor. Bunlar belki de daha yaygın bir okur kitlesinin bu tartışmayı çekilme/katılma gizli gücünü oluşturuyor.
Kitabın son bölümündeki makale ve değerlendirmeler de Kaan Arslanoğlu'nun kuramının somut kavramlar, ideolojiler ve olaylar üzerindeki bir çeşit uygulaması niteliğinde. Kuram bu bölümde tarihin somutunda sınanıyor adeta ve tabii ki tartışılması gereken yeni açılımlar sağlıyor.
Yüzü aşan kaynağın 313 sayfalık kitabın sonunda sıralanması bu çalışmaya verilen emeğin ve bilimsel titizliğin de bir göstergesi aynı zamanda. Adam Yayınları Kaan Arslanoğlu'nun kitaplarını basmakla çok iyi yapıyor. Bu yaklaşım 'popüler' olanın değil, üretken olanın değerini göstermesi bakımından da önemli.

(*) 29.5.2003 tarihli Radikal Kitap Ekinde yayınlanmıştır.