Page 24 - Hekim Sözü (Sayı 18) Kasım-Aralık 2021

DOSYA

eli ekrandan hekimliği tümüyle kontrol
edip istediği ürünlerin satışını hekime
yaptırmaktadır. Sağlık, uygulayıcısı
olan hekime bırakılamayacak kadar
büyük bir piyasadır. Bu konuda özel-
likle kılavuzlar ve geri ödeme listeleri
temel kontrol yöntemini oluşturmak-
tadır. Bu dönemin bir diğer özelliği ise
kendi sağlığı için tıbbi bilgiyi kendi
arayan “uzman hasta”lardır.
HEKİMLİK BİLGİSİNİN
BİLGİSİ
Söze ilk hekim diye başlamıştık…
Değişen dünyaya koşut hekimlik
yapma biçimlerinde meydana ge-
len dönüşümleri inceledikten sonra
yeniden hekime dönüp, tüm bunların
öznesi olan hekim düşünüşünün nasıl
etkilendiği üzerine düşünmek gerekir.
Çağlar değişse de hekimliğinin yanı
sıra büyük filozoflar, devlet adamları
ve büyük sanatçılar da olabilmeyi
becermişlerin hepsinde ortak olan bir
“hekim kafası” var mıdır? Hekimlik
bilgisiyle donanma külfeti, bir ömür
hızla değişen bilgileri güncelleme ve
her vakada yeni başlamış gibi inatçı
sorularla tüm bilgiyi sınama emeği
nasıl üretilip sürdürülebilmektedir?
Evet, tüm hekimler böyle değildir. An-
cak zaten bilgiyle bir alıp veremediği
olmayan, sorgulamayan, kendine bile
muhalif olmayan uygulamacılar hekim
de değildir. Onlar hekimlik mesleğini
uygulayan lisanslı çalışanlardır, “onla- luluğa (eudaimonia) ulaşır. Deneyimin varoluşa dönüşür. Hekim emeğinin
rın destanımızda yerleri yoktur.” sunduğu sanılar, öznelliğin bulaştığı temeli işte budur ve bu haliyle bir
çıkar peşinde olma ve kendine yontan zorunluluk olarak Kant’ın ödev ahlakı,
Bilgi üzerine konuşacaksak epistemo- bencillik bu erdemli bilgiye ulaşamaz. sonuçlar değil erekler üzerine odak-
lojinin modern dönüşümünü yapan Pür gerçeği merak eden akıl olarak lanan “deontolojik” ahlak ile donan-
Descartes’a başvurmak zorundayız. “logos” bu yolda mutlak değerlerle, mıştır.
Hekimlik, kendini düşünerek var olan özellikle güzel (kalos) ve iyi (etos)
olarak tanımlamaktır. Bir insan edimi ile yoldaşlık etmek zorundadır. Bu Bu yazının temel iddiası sağlık
olarak hekimlik tüm verileri dikkat- yoldaşlık bir seçim olarak gerçekleş- sorunlarımızın çözümü için şart olan
le sorgulamak ve akıl yoluyla çare mez; zihinsel edim başka türlü kendi zihinsel hekim emeğinin, kendini var
bulmaya çalışmak demektir. Doğduğu bütünlüğünü sağlayamadığı için bu etme motivasyonu ve gerçekleşebil-
için yaşayanlardan hekim olmaz. He- böyledir. Kötülüğün sıradanlığı kadar, me şartlarının ve biricik var olabilme
kim aklının aydınlığına sorular sormak aklın iyiliği de kendinden bir durum- yolunun onun satılmak üzere üretile-
için yaşayandır. Bu noktada Descar- dur. Etik sonuçları düşünmeden, bir meyeceğini kanıtladığını göstermektir.
tes’in bilinç edimleri üreten düşünen beklentiye girmeden iyi olmaktır. Hekim emeğini sayılan nitelikleriyle
öznesi (res cogitans) hekim gibi tüm Güzelliğin yarattığı hoşlanma duygusu kavrayanlar onun metalaştırılmasının
zihinsel emek üreten insanları temsil ise kişisel olmayan, çıkar gütmeyen mümkün olmadığını göreceklerdir.
etmektedir. bir hoşlanmadır. Kant “güzelde bir Tek motivasyonu para olanlar ancak
çıkarsızlık vardır” der.
Res cogitans zihinsel edimlerle uğra- ve ancak kendi icat ettikleri normale
şırken, antik Yunan’dan beri biliyoruz Algılama/düşünüş/sorun çözme/ey- göre, yine kendi çıkarsamaları olan
ki erdemin bilgisini de kuşanarak ya- leme biçimi olarak zihinsel emek, bu sapmaları düzeltebilirler ki işte allanıp
şamın ereği olarak görülen gerçek mut- emeği yıllarca verebilen için bir bütün pullanıp, risk toplumunun yalıtılmış

22 hekim sözü KASIM-ARALIK 2021