Page 28 - Hekim Sözü (Sayı 18) Kasım-Aralık 2021

DOSYA

Emekli aylıkları neden ve

nasıl düşüyor?

Aziz Çelik *

Emekli aylığı, güncelleme katsayısı kullanılarak hesaplanan aylık ortalama kazanç
ile aylık bağlama oranının çarpımı sonucu bulunur. Alt sınır ve aylıkların artırıl-
ma biçimi ise aylıklar açısından önem taşıyan diğer iki unsurdur. 5510 sayılı Yasa
bu dört konuda ciddi hak kayıpları ve geriye gidişler yaratmıştır.

ayıları 13,5 milyonu bulan TABLO 1: EMEKLİ AYLIKLARINDA VE EMEK GELİRLERİNE PARASAL (NOMİNAL)
emekliler ve hak sahipleri (pasif ARTIŞLAR (2002-2021) (TL)
Ssigortalılar) işçilerden sonra 2002 Aralık 2021 Temmuz Kaç Kat Arttı?
ülkenin en büyük toplumsal grubunu Ortalama SSK (İşçi) Emekli
oluşturuyor. Bu yüzden emekli aylık Aylığı 276 2599 9,4
ve gelirlerinin düzeyi toplumsal refah Ortalama Emekli Sandığı Aylığı 502 3569 7,1
açısından çok önemli bir gösterge. Ortalama Bağ-Kur Esnaf
Emekliler ve hak sahipleri en kırılgan Emekli Aylığı 261 2697 10,3
sosyal gruplardan birini oluşturuyor. En Düşük Bağ-Kur Tarım 66 1778 26,9
Emekli aylık ve geliri alan çok sayıda Emekli Aylığı
kategori var: İşçi emekli aylıkları Asgari Ücret (net) 184 2826 15,3
(eski SSK), BAĞKUR emekli aylığı ve Ortalama Memur Maaşı 578 5058 8,7
memur emekli aylığı gibi. Bunların Ortalama Kamu İşçisi 1012 7408 7,3
da kendi içinde türleri var. BAĞKUR Kişi Başına Gayrisafi Yurtiç
tarım emekli aylığı, BAĞKUR esnaf Hasıla (2021 Program) 5.486 66.516 12,1
emekli aylığı vb. Emekli aylık ve gelir- Kaynak: Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanlığı, Türkiye Ekonomisinde Haftalık Gelişmeler ve Görünüm
leri alanların ezici çoğunluğunu işçi ve (17 Eylül 2021)
memur emeklileri oluşturuyor. de bu kayıtlarla dayalı olarak emekli gibi emeklilerin ezici çoğunluğunu
aylıklarının seyrini izlemek mümkün. oluşturan üç büyük grubun emekli
Emekli aylık ve gelirlerine ilişkin ve-
rileri Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) EMEKLİ AYLIKLARI aylıkları 19 yıllık Adalet ve Kalkınma
ile Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe NE KADAR ARTTI? Partisi iktidarı boyunca ortalama 8,9
Başkanlığı (SBB) verilerinden izlemek Adalet ve Kalkınma Partisi’nin işba- kat artmış.
mümkün. Bu verilere bakmadan önce şına geldiği 2002 ile 2021 arasında Öte yandan emekli aylık ve gelirleri
emekli aylıklarına ilişkin ortalama veri- emekli aylıkları nasıl seyretti? Resmi 19 yıl boyunca Kişi Başına Gayri Safi
lerin son derece tartışmalı olduğunun verilere göre 19 yılda ortalama işçi Yurtiçi Hasıla (KB GSYH) artışının
altını çizelim. Bu ortalamalara sadece SSK emekli aylığı 9,4 kat artarak 76
emeklilerin kendi yaşlılık aylıkları mı liradan 2 bin 599 liraya yükseldi. Or- altında kaldığı görülüyor. 2002 ile
dahil, yoksa hak sahipleri gelirleri ile talama memur emeklisi aylığı ise 7,1 2021 arasında (2021 verisi program
diğer emeklilik gelir türleri de dahil kat artarak 502 liradan 3 bin 569 liraya hedefidir) KB GSYH 12,1 kat arttı.
mi bilinmiyor. SGK nedense geçmişte yükseldi. Ortalama Bağ-Kur esnaf Emeklilerin ortalama gelirleri ise bu
verdiği gibi emekli aylıklarının dağı- aylığı ise 10,3 kat artarak 261 liradan artışının altında kaldı. Özellikle işçi
lımına ilişkin bilgiyi vermiyor. Yine 2 bin 679 liraya çıkmış. Görüldüğü ve memur emeklilerinin Kişi Başına
GSYH artışının çok altında gelir elde
* Doç. Dr., Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü ettikleri görülüyor.

26 hekim sözü KASIM-ARALIK 2021