Page 30 - Hekim Sözü (Sayı 16) Temmuz-Ağustos 2021
P. 30

DOSYA


                                                                              yurdu kapsaması gerçekleştirildikten
                                                                              sonra standartların yükseltilmesi
                                                                              hedef alınacaktır”, denilmektedir. Dar
                                                                              bölgede çok amaçlı hizmet verecek
                                                                              olan bu birimlerin kapsadığı nüfusun
                                                                              azaltılmasına ve çalışan personelin
                                                                              nitelik ve nicelik yönünden yeterli dü-
                                                                              zeye çıkarılmasına ağırlık verilecektir.
                                                                              İyi niyetli bilimsel düşünen kişilerce
                                                                              hazırlanan bu plan da kendinden önce-
                                                                              ki iki plan gibi hükümetlerce gerektiği
                                                                              biçimde uygulanmaz. Esas neden ül-
                                                                              kenin üretim ilişkileri ile çelişmesidir.
                                                                              Ülkede kapitalist ekonomi hâkim iken
                                                                              sağlık sektörünün bu sistemin dışında
                                                                              kalması ve başarıya ulaşması olanaklı
                                                                              olmaz. Nusret Fişek sağlık hizmetleri-
                                                                              nin sosyalleştirilmesi uygulamasından
                                                                              beklenen sonuçların alınamamasını
                                                                              uzun yıllar ocakların çoğuna hekim
            Halk için çekim merkezi olan (Ebe, hemşire, doktor lojmanının aynı bahçede bulunduğu)  atanmaması, ocaklarda ilaç araç/gereç,
            sağlık ocağı tipi.
                                                                              lojman, bina gibi gereksinimlerin ve
            kurulur. Merkezler de maliyeti yüksek   düzeyini yükseltmek” olarak belirlenir.   ocak-hastane işbirliğinin sağlanama-
            küçük hastanelere dönüşür. Hekimler   Bu amaçla az sayıda nüfusun yarar-  masına bağlar.
            geçimlerini muayenehaneden sağlama-  landığı hastanecilik hizmetleri yerine   1980-2000 (SAĞLIKTA ÖZEL-
            yı tercih ederek koruyucu hizmetlerle   evde ve ayakta tedavi sağlayan küçük   LEŞTİRME) DÖNEMİ:
            ilgilenmez.                      topluluklara kadar yayılan bir sağlık   12 Eylül darbe yöneticilerinin ilk işi
                                             örgütü kurulması öngörülür. Halk
            1950-1960 (DEMOKRAT PARTİ)                                        zorunlu hizmet yasasını çıkarmak
            DÖNEMİ:                          sağlığı hizmetleri olarak çevre sağlığı   olur. Bu tür görevlendirmelerle sağlık
            1950’de bakan olan Hayri Üstündağ   koşullarının düzeltilmesi, bulaşıcı   hizmetinde önemli bir gelişme sağlana-
            bu planı tekrar ele alıp geliştirerek ba-  hastalıkların yok edilmesi, ana-çocuk   mayacağı açık olmakla birlikte birçok
            kanlar kuruluna sunmak üzere iken ka-  sağlığı hizmetleri hedeflenir. Bu amaçla   hekim yaygın biçimde sağlık ocaklarını
            bine dışı bırakılır. 1954’de tekrar Sağlık   5 Ocak 1961’de 224 sayılı Sağlık Hiz-  tanıma fırsatı bulur. Hekimleri değer-
            Bakanı olan Behçet Uz bu plandan   metlerinin Sosyalleştirilmesi Kanunu   sizleştirme adımları, “mecburi hizmete
            hiç söz etmez. Özel idare hastaneleri   kabul edilir; “Sağlık Ocağı Tabipliği”   gitmeyeni ağaca bağlayın” söylemleriy-
            devletleştirilir. Yeterli sağlık insan gücü   dönemi başlar. Kanunun uygulanma-  le, bu dönemde atılır.
            yetiştirilemez, tam gün çalışmayı özen-  sına 1963 yılında Muş ilinde başlanır.   Dünyada 1980’lerden sonra başlayan
            direcek bir ücret politikası benimsen-  1977’de tüm ülkeye yaygınlaştırılması   “neo-liberal” politikalar sağlığı meta
            mez, devlet girişimleri ağırlıkla hasta-  1982’de ise her 5000 kişiye bir sağlık   olarak ele alır, sağlık hizmetlerinin sos-
            neciliğe yöneldiği için koruyucu sağlık   ocağı örgütlenmesinin tamamlanması   yalleştirilmesi sistemi terkedilir. 1982
            hizmetlerinde bir gelişme sağlanamaz.   planlanır. Sosyalleştirme yasası  sağlık   anayasası buna uygun olarak sağlıkta
            SB Türkiye’de sağlık hizmetlerinin   ocaklarında parasız, entegre, nüfusa   özel sektörü geliştirme politikalarını
            geliştirilmesi için önerilerde bulunmak   orantılı, koruyucu sağlık hizmetine ön-  benimser. 1982 anayasasında sağlık
            üzere yabancı uzmanlar çağırır. Bu   celik ve önem veren bir ekip tarafından   devletçe planlanan ve denetlenen bir
            raporlarda sözü edilen birinci basamak   yürütülen sağlık hizmeti ile birlikte   hizmete dönüşür. Darbe hükümetle-
            sağlık hizmetlerinin geliştirilmesine   personelin sürekli eğitimi,  toplum   rinden sonra işbaşına gelen ANAP
            gereken önem verilmez.           katılımı, sevk sistemi, tam süre çalışma   Hükümeti döneminde de bu politikalar
                                             ilkelerini benimser.             sürdürülür.
            1960-1978 DÖNEMİ:
            1960 darbesiyle iş başına gelen hükü-  1978 yılı başlarında sosyalleştirme   Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planına
            met sağlık hizmetlerine önem verir.   kapsamına alınan 37 il ve beş eğitim   bakıldığında 1983 yılında 49 ilde 2031
            1961 anayasının 48. ve 49. maddeleri   bölgesinde mevcut 1.365 sağlık ocağı   sağlık ocağı ve 7402 sağlık evi ile
            sağlık ve sosyal güvenlik hizmetlerini   ve 5.268 sağlık evinde hizmet veren   hizmet sürdürülmüştür. 1983’te Sağlık
            bir devlet görevi olarak kabul eder.   pratisyen hekim kadrolarının %36’sı,   Hizmetlerinin sosyalleştirilmesine dair
            Bu yaklaşım 12 Eylül darbe hükü-  hemşire kadrolarının %45’i, sağlık me-  yönetmelikte tanımlanan şartların ye-
            meti anayasası ile kaldırılır. 1963 yılı   muru kadrolarının da %58’i doludur.   rine getirilip getirilmediğine bakılmak-
            beş yıllık kalkınma planında sağlık   Dördüncü beş yıllık kalkınma planın-  sızın 67 il sosyalleştirme kapsamına
            idaresinin temel ilkesi “halkın sağlık   da “1984’te sosyalleştirmenin bütün   alınmıştır. 1984 yılı mart ayı itibariyle

             28  hekim sözü  TEMMUZ-AĞUSTOS 2021
   25   26   27   28   29   30   31   32   33   34   35