Page 23 - Hekim Sözü (Sayı 16) Temmuz-Ağustos 2021

DOSYA

mesi ile değil, son derece kanıtla- Bütün o geçmişe bugüne ulaştığı için,
nabilir, görülebilir nedenlere bağlı yolu bugüne çıktığı için bakıyoruz.
olduğunu, doğaüstü ile açıklanamaya- Yarın da daha iyi bir dünya için
cağını, insanın bedeninin içerisinde geçmişe döndüğümüzde belki buradan
olup biten ve onu etkileyenler ile başlayan birtakım ışıkların ancak ora-
hastalık dediğimiz şeyin nedenlerinin, ya doğru evrildiğini düşünebiliyoruz.
somut nedenlerinin olduğunu gös- Elbette bu salgınla beraber küresel ka-
termesi. Hastalığı yeryüzü ile, burası pitalizm bir gecede bir günde yıkılacak
ile, bu dünya ile, insan ile açıklamaya gibi değil ama ileride bir gün geriye
başlaması. dönüldüğünde bu aşamanın da önemli

onuçta bu dönem kapanacak. Bir bir tehlike anında parıldayan bir ışık
Stıp tarihçisi olarak dönüp bu döne- olduğunu hissetmek ya da buna ben-
mi yazmaya çalışsanız sizce ana başlık zer bir yorum yapılabilir.
ne olurdu? Bir de şunu da söyleyeyim. Gerçekten

Geleceğe yönelik yapacağımız her şu bir buçuk yıl içerisinde virüsün
türden projeksiyonda bize hem bugün genom diziliminden aşı üretimine ve
hem de dün yardımcı olabiliyor sade- aşıların başlamasına kadar geçen süre-
ce. Aslında bugün diye bir şeyin olma- yi düşünecek olursak, demek ki doğru
dığını idrak etmemiz gerekiyor. Çünkü kanalize edilmiş olsa, doğru yerde
bugün, o geçmişin içinde yaşadığı ortaklaşılabilmiş bir dünyada herke-
dönem, dolayısıyla bizden ayrı, başka, sin aynı anda ve aynı adalet duygusu
uzak ve başka bir yerde geçmiş yok. ile, eşitlik duygusu ile siyasetin inşa
Tarih biziz. Tarihi inşa eden de insan- edildiği bir dünyada demek ki salgının
lar. Buradan geleceğe bakacak olursak çok çok daha az kayıplar ve çok daha
belki yine Benjamin’in benzetmesiyle hızlı bir şekilde ortadan kalkabileceği-
şöyle ifade edebilirim: tarih ancak bir ni artık iyice anlamış oluyoruz. Demek
görüntü olarak yakalanabilir. Bir an ki aslında yeni sorun dünyadaki
parıldadığında yitip gitmiş bir anı ya- kaynakların yetersizliği değil, nasıl bö-
kalama çabası. İçinde bulunduğumuz lüşülüp dağıtıldığı ve sorun esasında
COVID-19 tam böyle bir tehlike anın- bir yendien dağıtım ve adalet sorunu.
da parıldayan ışığı yakalama dönemi. ekrar baştaki soruya dönecek olur-
Dolayısıyla bu açıdan düşündüğümde,
yüzü geçmişe, sırtı geleceğe dönük Tsak, bu salgın vesilesiyle tıp tarihi
olan tarih meleği metaforu gibi sürük- bize ne anlatmış oluyor?
leniyoruz. Benjamin o fırtınaya “iler- Bu salgın bize bir salgının önüne geçe-
leme” diyor. Biz de çaresizce geçmişe bilmenin sadece tıbba bırakılabilecek
bakıyoruz ama ilerleme devam ediyor. bir şey olmadığını gösterdi. Adına tıp
Dolayısıyla ileride bu döneme dönüp dediğimiz şeyin, tıp pratiğinin ancak
baktığımda “Tehlike anında parlayan ve ancak siyasal, ekonomik, toplumsal
ışık!” diyebilirim. Şu iki yıllık süre ve psikolojik pek çok sürecin aynı
içerisinde yaşadığımız ana baktığımda, anda yönetildiği müddetçe anlamlı ve
bir tehlike anı var, bir tehlike anının, insansal bir eylem olduğunu gösterdi.
istisnai bir durumun içindeyiz. Ama Dolayısıyla birbirinden kopartılarak
bu anda parıldayan bir ışık da var.
ayrı ayrı kompartımanlar halinde
şık derken neyi düşündüğümüzde, ekonomiyi tıptan
Ikastediyorsunuz? ayrı, sağlığı psikolojiden ayrı, bütün
Umut. bunları ayrı ayrı kompartımanlar ola-
rak düşündüğümüzde bunun ne kadar
hiç tükenmiyor değil mi geçersiz yaklaşım olduğunu burada
O aslında? görüyoruz. Çünkü etkili bir ilacın
Evet. Tam bu anlarda onu hissedebi- bulunamadığı bütün anlarda etkili en
liyoruz. Koleradan bahsettik, vebadan iyi ilaç dayanışma ve kolektif hareket
bahsettik ve bugün o yüzyıllara geri edebilme becerisidir. Bütünsel olarak
dönüp baktığımızda eğer onların acıla- tıbbı bunun merkezine koyduğumuzda
rı ve biriktirdiği tortudan bize sadece ise tıp dediğimiz alanı daha iyi kavra-
bugünü inşa ettiğimiz anı hatırlıyoruz. yabilir ve dönüştürebiliriz.

TEMMUZ-AĞUSTOS 2021 hekim sözü 21