Page 22 - Hekim Sözü (Sayı 16) Temmuz-Ağustos 2021

DOSYA

tekrar edebilir. Yani insanların, insan
gruplarının, toplumların davranış-
ları, düşünüşleri, tepkileri, değişim
arzuları tekrar edebilir, bazı kalıpların
bir örüntü halinde tekrar edebildiğini
görebiliriz ancak. Örneğin salgının
başladığı anda bir panik alışverişi
yaşanması, stoklama veya zenginlerin
kırlara çekilmesi, imkânı olanların izo-
le olabilecekleri şehir dışlarına taşın-
ması veya salgın esnası ve sonrasında
insanların geleceğe dair kötü, karam-
sar düşünceleriyle örneğin evliliklerini
geciktirmesi, evlilik yaşlarının uzaması
veya iş gücünün azaldığı durumlarda
insan kaybı ile ekonominin dönüşüyor
olması. Aynı zamanda siyasetin ka-
lıplarının da ortaklaştığını görüyoruz.
Zaten illa tarihte, salgınlar tarihinde
bir benzerlik, süreklilik arıyor isek bu
sürekliliği belki de en çok toplumu
yönetenler ya da yönetici sınıflar veya
siyasetin, rejimin kalıplarında görebili-
riz. Örneğin kolera salgınlarında deniz
ticaretini en az zararla kapatmaya
çalışmak için gemilerden temiz kâğıdı
istenmesinden vazgeçilmesi. Çünkü
bu ticarete engel, oysa “bir an evvel
açılalım!”
ani “Çarklar dönecek, işçiler çalışa-
Ycak” eskiden beri aynı kalıp. Bir de
bu salgın vesilesiyle tekrardan gün-
deme gelen bu komplo teorileri, tıbbi
şarlatanlık, aşı karşıtlığı, vb; geçmiş
yıllarda da var, değil mi?

Doğru. Mesela 1918 İspanyol gribinin
Alman biyolojik silahı olduğu yönün-
de zamanında Amerika’da yayınlar
çıkıyor. Veya 18. Yüzyıl sonunda
Edward Jenner’ın hani sığırlardan
elde ettiği ilk çiçek aşısı çalışmaları
sırasında insanlar ciddi ciddi hem
yazılı olarak hem de kulaktan kulağa
fısıltı olarak şuna inanıyordu: bu aşıyı
yaptırırsak ineklerde olduğu gibi boy-
nuzlarımız çıkabilir!
Çip takacaklar, DNA’mız bozula-
“cak” gibi.
Modern bilime kuşku ve korku bir ya-
nıyla da doğaüstü inançlar ile doğadan
kaynaklanan nedenler arasındaki çatış-
mayı da gösteriyor. Hipokrat tam bu
noktada çok önemli bir isim. Çünkü
Hipokrat’ı Hipokrat yapan en önemli
vasfı esasında hastalıkların dışarıdan
ve görünmeyen bir şeyin ele geçiril-

20 hekim sözü TEMMUZ-AĞUSTOS 2021