Page 37 - Hekim Sözü (Sayı 17) Eylül-Ekim 2021

DOSYA

Savaş olarak hastalık metaforuna
karşı koymanın en kolay yollarından
biri, tıp hakkında konuşurken askeri
metaforları kullanmaktan kaçınmaktır.
Enfeksiyonla mücadele gibi terminolo-
jiyi enfeksiyon tedavisi ile değiştirmek
basit bir adım olabilir.
Bilimsel dogmatizme düşmeden “al-
ternatifi olmayan” tıbbı şarlatanlıktan
korumanın en etkin yolu, bu uygula-
maları bilimsel yöntemlerle test ederek
yarar ve zararlarını ortaya koymak ve
hastalarımıza elimizden geldiğince
yakın olmaktır.

KAYNAKLAR
Ceylan, Y. (2015). Doktorluktan Hekimliğe.
İstanbul: Tabip Odası
Einterz E. M. (1992). The poor need no
more charlatans. Lancet (London, Eng-
land), 339(8796), 795–796. https://doi.
org/10.1016/0140-6736(92)91908-q
Ernst E. (2010). Winnowing the chaff of charla-
tanism from the wheat of science. Evidence-based
complementary and alternative medicine: eCAM,
7(4), 425–426. https://doi.org/10.1093/ecam/
nen089
Gawande, A. (2016). Komplikasyonlar: Bir cer-
rahın kusurlu bir bilim üzerine notları. İstanbul:
Koton kitap.
mar edilmelerinin önüne geçebilmek göremedikleri ilgi nedeniyle şarlatan- Jordan G. A. (1917). THE ILLEGAL PRACTITIO-
için öncelikle kimleri, hangi yollarla lara yönelen insanlar açısından da NER, FAKERS AND CHARLATANS. American
ikna ettikleri konusunda ciddi araş- yararlı olacaktır. journal of public health (New York, N.Y.: 1912),
7(9), 725–732. https://doi.org/10.2105/ajp-
tırmalar yapılmalıdır. Bu yönelimde Hastaların hepsine şarlatanlığın h.7.9.725-a
etkin olan ekonomik, sosyal, kültürel yaygın olduğu GATT uygulamaları Modern Tıbba Saldırmanın Dayanılmaz Hafifliği
faktörler belirlenmelidir. hakkında kanıta dayalı rehber sunul- ve Tıbbın Şarlatanlarının 10 Ortak Özelliği
SAKIN KANMAYIN, SAĞLIĞINIZDAN OLMA-
İnsanların kullandıkları GATT uygu- malıdır. Rehberde bu uygulamalarla YIN! - Google’da Ara
lamalarını hekimlerinden gizledikleri, ilgili bilimsel kanıtların ne sonuçlara Morris L. (2009). Şarlatanlığın tarihi. Ayşe Kum-
hekimlerin de bu konuda bir sorgu- vardığı, hastaların anlayacağı popüler rular, Fahri Özdemir (Çev). İstanbul: Kırmızı
lama yapmadıkları anlaşılmaktadır. bilim diliyle anlatılmalıdır. Singh M. (2017). The cultural evolution of shama-
nism. The Behavioral and brain sciences, 41, e66.
Oysa öykü alırken hastaların GATT Hastaya farklı tedavi seçenekleri hak- https://doi.org/10.1017/S0140525X17001893
uygulamaları yönünden sorgulanma- kında bilgi vermek ve kendisi için en
sında yarar vardır. Hatta belli bir yön- uygun tedaviyi seçmeye teşvik etmek, TIBBİ ŞARLATANLAR 2 – Tekin AkpolatTütüncü
S., Etiler N. Tıbbın alternatifi olmaz! Geleneksel
temle yapılan bu sorgulama önemli so- hasta özerkliğine saygı duymayı ve alternatif ve Tamamlayıcı tıp
nuçları olan araştırmalara dönüşebilir. daha eşitlikçi bir ilişki kurmayı sağlar. Uygulamaları. Ankara: Türk Tabipleri Birliği
Ayrıca, şarlatanlarca suiistimal edilen Tıp etiği açısından tıpta şarlatanlık, yasal ve etik
insanlara daha yakın ve hoşgörülü Sağlık hizmeti bir ekip işidir ve bu yönleriyle Türkiye’de tıbbi malpraktis (aysegulyil-
olmak sorunu daha yakından tanıma- konuda eczacılardan destek alınabilir. dirimkaptanoglu.com)
mıza olanak sağlayacaktır. Çünkü ülkemizde çoğu kez eczacılar Vineis P. (2004). Evidence-based medicine and
hastaların sağlık danışmanı rolünü ethics: a practical approach. Journal of medical
Önümüzdeki yılların getireceği tek- üstlenmişlerdir. Eczacılar, reçeteye ethics, 30(2), 126–130. https://doi.org/10.1136/
nolojik gelişmelerin, iş yükümüzün bağlı olmayan, özellikle bitkisel ürün- jme.2003.007211
önemli bir kısmını alarak hastalarımı- ler konusunda hastaları yan etkilerin Widder, R. M., & Anderson, D. C. (2015). The
za daha çok zaman ve ilgi gösterebil- görülme sıklığı ve bunların nasıl yöne- appeal of medical quackery: a rhetorical analysis.
Research in social & administrative pharmacy:
memize olanak sağlaması, dostumuz tileceği, hangi tedavilerin daha etkili RSAP, 11(2), 288–296. https://doi.org/10.1016/j.
olması da mümkündür ve hekimlerden olduğu ve maliyet hakkında eğitebilir. sapharm.2014.08.001

EYLÜL-EKİM 2021 hekim sözü 35