Page 36 - Hekim Sözü (Sayı 17) Eylül-Ekim 2021
P. 36

DOSYA


            düşük ve maneviyat seviyesi daha
            yüksek, yaşama ve onun anlamı ve
            kutsalla ilişkisine ilişkin nihai sorulara
            cevaplar ve anlayış arayan” olarak tarif
            etmekte.

            Bu konuda ne ülkemizde ne de dünya-
            da ciddi araştırma yoktur. GATT yön-
            temleri yaşa, cinse, ekonomik duruma,
            eğitim düzeyine ve içinde yaşanan
            kültüre göre farklılıklar gösterebilir.
            Örneğin Einterz “The poor need no
            more charlatans” başlıklı yazısında
            Afrika’da ürkütücü ve çok yaygın
            şarlatanlık örneklerinden söz etmekte.
            Oysa bunlara maruz kalan insanların
            hiçbir bilimsel çalışma ile profillerinin
            ve yapılan uygulamaların etkinliğinin
            araştırıldığına dair bir kayıt yok.

            ŞARLATANLIĞIN SÖYLEMİ
            VE ÇEKİCİLİĞİ
            Ancak Widder ikna edebilmenin üç
            yönü olan ethos, pathos ve logostan
            yola çıkarak şarlatanların ikna yön-
            temlerine ilişkin saptamalar yapıyor,
            ardından çözüm için önerilerde
            bulunuyor.
            Bu yöntemlerden ethos, konuşmacının
            güvenilirliği ve otoritesine atıfta bulu-
            nur. Çünkü bir argüman, onu yapan   Theodoor Rombouts - The quack tooth puller
            kişi güvenilir, yetkili ve erdemli görü-
            nüyorsa daha inandırıcıdır. Pathos, bir   daha doğal, bütünsel, saf, iyi ve denge   ğine veya düşmandan daha agresif
            argümanın duygusal çekiciliğini ifade   odaklı bir gücün aksine teknolojinin   sonuçlara yol açabileceğine dikkat
            eder. Logos argümanın “mantıksal   soğuk, kopuk, zehirli, kötü ve doğal   çekerler. Ardından, acının savaşıla-
            kanıtını” ifade eder.            olmayan, sadece belirli patolojileri   cak bir şey değil, hastanın hayatında
            İyi bir argüman için üç yön de gerekir-  tedavi eden gücüdür.     nelerin yanlış olduğuna dair ipucu
            ken, duygusal çekicilik akıl yürütme   Şarlatanların söyleminde aşılardan an-  veren bir haberci ve hediye olduğunu
            yeteneklerini ve yargıyı etkileme   tibiyotiğe kadar doğal görülmeyen her   öne sürerler.
            yeteneği ile en güçlü ikna şeklidir.   şey, büyük ilaç pazarının masum halk   Şarlatanlar, modern tıbbın hastayı
            Şarlatanlığın pazarlanmasında akıl   pahasına servet biriktirme girişimidir.
            yürütmeden çok duyguya hitap edilir   Sağlık hizmetleri ise tüm hekimlerin   tamir edilecek bir makine olarak gör-
            ve yalancı bilimle süslenen sözde   teklif verdiği bir tıbbi pazardır. Oysa   düğünü, aşırı tıbbileştirme ve tedavi
            kanıtlar, bilimsel yöntemden ziyade   tüm dünyada GATT milyarlarca dolar-  ile zarar verdiği söylemini yayarlar.
            ethos ve pathos’a dayandırılır. Talk   lık bir pazar oluşturur.   Beden ve ruhun bir bütün olarak,
            showlarda, sağlık ve magazin dergile-                             daha geniş bir denge sürecinin parçası
            rinde, internet veya günlük gazetelerde   Hastalar genellikle doktorlarını en iyi   olarak görülmesi gerektiğini savu-
            televizyon kişilikleri veya ünlülerin   tıbbi bilgi kaynağı olarak görürler ve   nurlar. Bu görüşe göre şifa, yeniden
            onaylarıyla insanların kafalarına tekrar   onların tavsiyelerinin iyileşmelerinde   yapılanmadır ve kişinin stres, ilişki-
            tekrar yerleştirilir.            en büyük rolü oynadığını düşünürler.   ler ve günlük yaşamla başa çıkışını
                                             Şarlatanlar bir hastanın kendi vücudu-  değiştirme şansıdır. Modern tavrı ise
            Dünyada mükemmel bir sağlık sistemi   nu herhangi bir doktordan çok daha   nesnel, uzak, istatistiksel ve soğuk
            olmadığı gibi “modern” hekimliğin de   iyi tanıdığını öne sürerek daha eşitlikçi   olarak resmedilir. Modern tıp da bir
            birçok eleştirilecek yönü vardır. Ancak   bir ilişki sundukları algısı yaratırlar.   hastanın tedavisinin çoğu zaman farklı
            şarlatanların kullandığı metaforlar, tıp                          uzmanlıklar arasında ayrık ve parçalı
            dünyasına yönelik eleştirileri abarta-  Şarlatanlar hekimlerin ellerindeki   olmasıyla bu tartışmayı besler.
            rak, modern tıbbın ve uygulayıcıları-  silahlar gibi gösterdikleri ilaçların
            nın ahlakına saldırırken tıbbi tedaviyi   tehlikeli olabileceğine ve kullanıcıya   ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
            ikiye böler. Bu ikilemde modern tıp,   geri tepebileceğine, zarar verebilece-  İnsanların şarlatanlar tarafından istis-

             34  hekim sözü  EYLÜL-EKİM 2021
   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41