Page 32 - Hekim Sözü (Sayı 15) Mayıs-Haziran 2021

için, sağlık konusunda da, kaynakları- sahip olmuştur ve sağlık harcama- lerin daha da artacağı ve sermayenin
mız sınırlı özrünün arkasına sığınmış larının %13,7’sini oluşturmaktadır. sağlık alanını tek başına yürütmek
ve hem COVID-19 hem de başka Son 20 yılda, özel sigorta şirketlerinin isteyeceği, kamunun tamamen bu
hastalıklar nedeniyle emekçilerin daha pazar payı %47 oranında artmıştır. piyasadan çekileceği açıktır.
çok hastalanıp daha çok ölmesine göz Maliyeti sınırlamak için tüm Avrupa
yummuştur. ülkelerinde teminat paketleri daraltıl- Sağlık hizmetlerinden kamunun çe-
mış ve maliyeti paylaştırmak için katkı kilmesi ile birlikte hekim ücretlerinin
Avrupa’da uygulanan politikalar payları artırılmıştır. Sonuçta kamunun ödenmesi için finansmanda değişiklik-
egemenler tarafından sağlık giderleri- üzerindeki sağlık “yükünden” kurtul- ler olacaktır. Günümüzde Avrupa’da
nin artmasına bağlanmaktadır. Oysa mak için özel sağlık sektörüne destek birinci basamak sağlık hizmetinde ça-
amaçlanan sermayenin daha fazla verilmiştir. lışan hekimlerin çoğunlukla kişi başı-
sömürüsüdür. 2013 yılında yayınlanan na veya verdikleri hizmet karşılığında
bir çalışmaya göre on üç Avrupa ülke- Reel sosyalizm yaşanan ülkelerde de ödeme aldıkları görülmektedir. Sadece
sinde gelir dağılım eşitsizliğinin artışı aynı yıllarda özel sektör açısından bir dört Avrupa ülkesinde (Portekiz, İs-
ile sağlık harcamalarında kamunun pa- patlama gerçekleşmiştir. 1992’de Çek veç, Slovenya ve Finlandiya) hekimler
yının azalması korelasyon göstermiş; Cumhuriyetinde özel hastane yatakla- verdikleri hizmete ve başvuran kişi sa-
solun güçlü olduğu ülkelerde ise kamu rının payı %0,3 iken bu oran 2008’de yısına bakılmaksızın maaş almaktadır.
payında artma olmuştur. Avrupa’da %28,7’ye yükselmiştir. Polanya’da özel Sadece üç Avrupa ülkesinde birinci
hastalar birçok sağlık hizmeti için kat- hastane yatak sayısı aynı yıllar ara- basamak, poliklinik ve hastanede
kı payı vermektedir. Birinci basamak, sında 47 kat artış göstermiştir. Benzer çalışan hekimler verdikleri hizmete ve
hastane başvurusu, laboratuar testleri, artışlar özel sağlık sektöründe çalışan başvuran kişi sayısına bakılmaksızın
görüntüleme yöntemleri veya reçete hekim oranlarında da görülmüştür. maaş almaktadır. Diğer ülkelerde ise
edilen ilaçlardan herhangi biri için kat- Çek Cumhuriyeti’nde 2000’lerin sıklıkla verdikleri hizmete göre ödeme
kı payının ödenmediği Avrupa ülkesi başında özel çalışan hekim oranı almaktadırlar.
yoktur. Tüm Avrupa’da reçete edilen %95’a, Slovakya’da %98’e yükselmiş-
ilaçlar için katkı payı alınmaktadır. tir. İsveç’te 2000’lerin başında her beş Sonuç olarak post-Fordist üretim
Sağlık için harcanan her beş dolardan sağlık emekçisinden biri özel sektörde rejimleriyle yükselen 40 yıllık neolibe-
biri direk cepten yapılan harcamalar çalışmaya başlamıştır. ralizm, kamuyu halk sağlığı krizleriyle
şeklinde olmuştur. Almanya’da on yüzleşmeye tamamen açık ve hazır-
yıllık sürede cepten harcamalarda Her beş kişiden birinin özel sağlık lıksız bırakmıştır. Kapitalizmin 2008
%87’lik bir artış olmuştur. En son sigortasına sahip olduğu Birleşik Kral- krizi sonrasında “uygar” Avrupa’da
yapılan bir analize göre cepten sağlık lık’ta yapılan bir çalışmaya göre daha kamu; verimlilik, desantralizasyon
harcamalarındaki %10’luk bir artışın uzun hastane bekleme süreleri daha gibi içi dolu olmayan ifadeler ile
COVID-19 vakalarında %4,3’lük ve yüksek özel sağlık sigortası preva- maliyetlerin yüksekliğini belirterek
COVID-19 ile ilişkili ölüm oranındaki lansı ile ilişkilidir. Spesifik olarak, 10 finansmandan çekilmeye başlamış,
%4,9’luk bir artışla ilişkili olduğunu haftalık medyan yatan hasta bekleme küçülmeye gitmiş ve alanı sermayeye
ortaya konmuştur. Bu oran Almanya sürelerindeki artış, %2-8 puan daha bırakmıştır. Piyasalaşma ve kamu-
gibi pandemi dönemini iyi atlattığı yüksek özel sağlık sigortası prevalan- nun sağlık kaynaklarını azaltması
söylenen bir ülkede bile, COVID-19 sına denk gelmektedir. Bu nedenle eşitsizlikleri artıracaktır. Eşitsizlikle-
ile ilişkili ölüm oranındaki %42’lik kamu kaynaklarının kısılması ve rin artmasının burjuvazinin sınıfsal
artışın neoliberal politikalar nedeniyle kamuda verimlilik adı altında yeterli çıkarlarıyla uyumlu olduğu açıktır.
olduğunu düşündürtmektedir. değil yetebildiği kadar sağlık çalışanı Sağlık emekçileri ya piyasalaşma ile
istihdam edilmesi nedeniyle oluşan birlikte gelen kaderlerine razı olacak
Cepten harcamalar artık en önemli uzun bekleme sürelerinin sağlığı piya- ve burjuvazinin çıkarlarını “sadakatle”
sağlık finansman payı olarak kabul salaştırdığı söylenebilir. Öte yandan gözetecek ya da örgütlenerek, emeği,
edilirken, bu harcamaların artması ve aynı çalışmada daha yüksek özel etik değerleri koruyarak iyi hekimlik
kamunun sağlığın finansmanından sağlık sigortası kapsamı ile özel sağlık ve iyi insanlık için burjuvaziye karşı
çekilmeye başlaması, özel sigortacılık hizmeti arzı arasında pozitif bir ilişki gelecektir.
oranlarında artışı beraberinde getir- saptanmıştır. Özel sektör hasta yatak-
miştir. Cepten yapılan harcamaların larının sayısının bin kişi başına bir
hem artışının nedeni hem de sonucu artması, yaklaşık %23-29 puan daha
olarak Avrupa’da sağlık sistemlerinde yüksek özel sağlık sigortası prevalansı
son 30 yıldır özel hastane ve de özel ile ilişkili bulunmuştur. Önümüzdeki
sağlık sigortası olan kişi sayısı ve 20 yılda özel sektörün yatak sayısının
oranında artış olmuştur. DSÖ’nün ve- en az iki katına çıkacağı düşünüldü-
rilerine göre Fransa ve İsviçre’de özel ğünde özel sağlık sigortası oranının en
sağlık sigortası oranı %50’lere ulaşmış- az %60’lara ulaşacağı tahmin edilebi-
tır. Fransa’da, özel sağlık sigortası son lir. Buna ikincil olarak bir tür mülkiyet Kaynakçayı görmek için
on yılda yüksek bir kapsama alanına devri olarak kabul edilen özelleştirme- QR kodu telefonunuza okutun

30 hekim sözü MAYIS-haziran 2021