Page 28 - Hekim Sözü (Sayı 13) Ocak-Şubat 202

DOSYA

PROF. DR. SELİM BADUR’LA

Dünyada ve Türkiye’de

aşı çalışmaları

Röportaj: Süheyla Ağkoç *

Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Selim Badur ile Koronavirüse ilişkin
aşı tartışmalarını, Türkiye’nin aşı politikasını ve aşıya ilişkin dünyada yaşanan

son gelişmeleri konuştuk.

ocam sizinle Dünya’da ve Türki- dünyası. Bakterileri alıp, çoğaltıp, nizmanın biraz daha saflaştırıldığı
Hye’de aşı çalışmalarını konuşmak öldürmek ya da sersemletmek ve subunit aşılar hazırlandı, oradan da
istiyorum. daha sonra bu ölü ya da hastalık gücü split aşılara geçildi. Yani kademe ka-
zayıflatılmış bakteriyi aşı olarak kul- deme aşıların saflaştırılması işlemine
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün bir lanmak biçiminde bir yol izleniyordu. başvuruldu. İçerikler saflaştırılınca yan
tanımlaması var. Aşı ve enfeksiyonla Amaç gerçek bir enfeksiyon sürecinde etki riski azaldı, ama bu kez bakıldı ki
çalışan insanların başucu kitabı gibi immun sistemi uyarma gücü de azaldı.
gördükleri “Vaccines” kitabının yazarı etkeninin yaptıklarını taklit ederek İşte o aşamada mikroorganizmaların
olan Stanley Plotkin “temiz içme suyu immün sistemini uyarmaktı. Bu tarz saflaştırılması sürecinde kaybettik-
kullanımı dışında, insanlığın hastalık- inaktif ya da atenüe aşılar günümüzde leri immün sistemi uyarma gücünü
larla mücadelesinde, antibiyotikler de hala kullanılıyor. Klasik ama geçerli- arttırmak için adjuvanlar kullanılmaya
dahil olmak üzere, en önemli buluş liği kanıtlanmış, oldukça etkili aşılar. başladı.
aşılar olmuştur” der. Aşı gelişimi ile Ancak zaman içinde bu aşılarda ateş,
ilgili bütün süreci değerlendirirsek, koldaki ağrının fazla olması gibi bir ta- Tabi saflaştırılan aşılara kadar geçen
başlangıçta konvansiyonel bir yak- kım lokal yan etkiler olduğu gözlendi. süreçte iki önemli gelişmeyi atla-
laşım olduğunu görürüz. İlk adımlar O zaman sadece immünojen dediği- mamak lazım; biri difteri, tetanosda
atıldığında virüslerden bihaberdi bilim miz bölümlerini saflaştıralım ve bunu olduğu gibi toksin aşıları. Sadece
verelim şeklinde bir yaklaşım doğdu. toksinlerinin hastalık yaptığı anlaşıl-
* Dr., Hekim Sözü Yayın Kurulu Üyesi 1940’ların sonunda önce mikroorga- dıktan sonra toksin elde edip ona karşı

26 hekim sözü OCAK-ŞUBAT 2021