Page 45 - Hekim Sözü (Sayı 20) Mart-Nisan 2022

HUKUK

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında cihazlar ile sağlık hizmeti talep eden kadar uzaktan sağlık hizmeti faaliyet
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin kişinin sağlık verilerinin ölçülüp, takip izin belgesi alması zorunlu kılınmıştır.
355 ve 508. maddeleri olarak belirtil- edilebileceği ve nihayetinde hekimce Yönetmelik bu haliyle, uzaktan sunu-
mişse de, bahsi geçen düzenlemeler, e-reçete ve e-rapor tanzim edilebileceği lacak sağlık hizmetlerinin standartları-
sağlık hizmetinin uzaktan sunulması- düzenlenmiştir. nı belirlemekten oldukça uzaktır; han-
nın yasal dayanağı olabilecek nitelikte Yönetmeliğin 12. maddesinde; tarafla- gi hizmetlerin uzaktan sunulabileceği,
değildir.
rın açık rızası olması hâlinde sunulan hangilerinin sunulamayacağı açıkça
Yönetmelik’te “sağlık hizmetinin uzaktan sağlık hizmetine ilişkin gö- belirlenmemiş, elverişli olup-olmamak
mekândan ve coğrafyadan bağımsız rüntülü veya sesli kayıt alınabileceği, üzerinden yoruma açık ve sübjektif
olarak ve çağdaş tıbbî teknolojiye bu kayıtların, uzaktan sağlık hizmeti belirlemeler yapılmıştır. Bir alanda ilk
dayanılarak sunulmasına hizmet et- veren sağlık tesisinde veya Bakanlığın defa yapılan bir düzenlemenin, sunu-
mek üzere; uzaktan sağlık hizmetinin izin verdiği güvenli veri merkezlerin- lacak hizmete ilişkin tüm usul ve esas-
kapsamının belirlenmesinin, uzaktan de saklanacağı, kanunen izin verilen ları, tartışmaya mahal vermeyecek ve
sağlık hizmeti sunacak sağlık tesisle- mercilere ve idarî bir soruşturma muğlak ifadeler içermeyecek şekilde,
rine izin verilmesinin, uzaktan sağlık kapsamında Bakanlık müfettişlerine objektif kriterlerle belirlemiş olması
bilgi sisteminin geliştirilmesinin, tescil bu kayıtlara erişim izni verileceği, bu beklenmektedir. Bu haliyle düzenle-
edilmesinin, sağlık tesislerinin bu kap- kapsamda alınan görüntülü veya sesli menin eksik olduğu kuşkusuzdur.
samda denetlenmesinin” amaçlandığı kayıtların, en çok oniki ay saklanacağı Yine uzaktan sağlık hizmeti sunu-
belirtilmiştir. ve süre sonunda silineceği düzenlen- labilecek kişi ve hastalıklara ilişkin
miştir.
Bu amaçlar doğrultusunda, uzaktan çalışmanın da, hem meslek kuruluşu-
sağlık hizmeti sunmak için, Sağlık Yönetmeliğin 13. maddesinde, uzaktan nun, hem de uzmanlık derneklerinin
Bakanlığı’ndan faaliyet izin belge- sağlık hizmetine ilişkin iş ve işlemle- görüşleri alınarak yapılması gereği
si alınması ve Bakanlık tarafından rin dijital ortamda kaydedileceği ve tartışmasızdır.
üretilen veya Bakanlık tarafından Danıştay’ın kişisel sağlık verilerinin Öte yandan, sağlık hizmeti sunu-
tescil edilmek suretiyle uzaktan sağlık aktarılmasına ilişkin verdiği tüm munun görüntülü ve sesli kayda
hizmeti sunumunda kullanılması kararların aksine, Sağlık Bakanlığı’nın alınabilmesine -hastanın rızası olsa
onaylanan yazılı, sesli veya görüntü- merkezî sağlık veri sistemine gönderi- dahi- imkan vermesi ve kişisel sağlık
lü iletişime imkân sağlayan güvenli leceği düzenlemesi yer almaktadır. verilerinin Sağlık Bakanlığı’nca oluştu-
yazılımın kullanılması gerektiği ifade Yönetmelik’te uzaktan sağlık hizmeti rulan merkezi veri sistemine aktarıl-
edilmiştir. Yanı sıra, uzaktan sağlık sunumuna ilişkin yasaklar ve sınır- masını zorunlu tutması yönlerinden
hizmeti sunumu için gerekli olan alt- lamalar da düzenlenmiştir. Sağlık hukuka aykırıdır.
yapı ve teknik donanım gibi hususlara tesisinin Bakanlık’tan izin alması
ilişkin kriterlerin, Bakanlık tarafından gerektiği, yine sağlık tesisinde adına Kişisel sağlık verileri, Anayasa’nın 20.
belirleneceği de düzenlenmiştir. maddesinde, Avrupa İnsan Hakları
çalışma belgesi düzenlenmemiş sağlık Sözleşmesi’nin 8. maddesinde, Biyo-
Hangi hizmetlerin uzaktan sunulabi- meslek mensubu aracılığıyla hizmetin loji ve Tıbbın Uygulanmasında İnsan
leceği, Yönetmeliğin 7. maddesinde verilemeyeceği, Türkiye’de meslek Haklarının ve İnsan Haysiyetinin
sıralanmış; özetle, niteliği itibarıyla ifasına yetkili olmayan sağlık meslek Korunması Sözleşmesi’nin 10. madde-
uzaktan sağlık hizmeti sunumuna mensubu çalıştırılamayacağı, Türkiye sinde, Tıbbi Deontoloji Tüzüğü’nün
elverişli olmak kaydıyla, hastanın İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu tarafın- 4. maddesinde ve Hekimlik Meslek
muayene edilebileceği, tıbbî gözlem, dan kaydedilmiş tıbbî cihazlardan Etiği Kuralları’nın 9. maddesinde yer
izlem ve takip ile değerlendirilebilece- başka bir tıbbî cihaz kullanımına izin alan “özel hayatın ve hasta mahremi-
ği, teşhis edilmiş hastalıkların kontrol verilemeyeceği, randevu alacak kişiyi yetinin korunması” ile “sır saklama
edilebileceği, tıbbî danışmanlık veri- uzaktan sağlık hizmeti almaya zorlaya- yükümlülüğü” kapsamındaki “hasta
lebileceği, konsültasyon veya ikincil cak şekilde davranılamayacağı, … bu verileri”dir. Hekimin mesleğini uygu-
görüş talep edilebileceği, hastalıkların düzenlemeler arasında yer almaktadır. larken edindiği hasta verilerini sesli ya
uzaktan yönetimi ve takibi için kişinin Uzaktan sağlık hizmeti sunan sağlık da görüntülü kayda alması ve gerek
kan şekeri ve kan basıncı gibi klinik tesisleri, İl Sağlık Müdürlüklerince bu kaydı, gerekse de dijital ortamda
parametrelerinin değerlendirilebilece- yılda en az bir defa denetlenecek, tutulan kayıtları herhangi bir şahıs ve/
ği, tedavi ve ilaç yönetiminin yapılabi- Yönetmeliğe aykırı faaliyette bulun- veya kurumla paylaşması, “özel haya-
leceği, sağlıklı yaşamın desteklenmesi dukları saptananlar ile ilgili uyarma ve tın gizliliği ve hasta mahremiyetinin
ve psikososyal destek hizmetlerinin faaliyet durdurma gibi idari yaptırım- korunması” ile “sır saklama yükümlü-
sağlanabileceği, teknolojik imkânların lar uygulanacaktır. lüğü”nün ihlali anlamına gelecektir.
elvermesi ve Bakanlıktan gerekli izinle-
rin alınması koşuluyla kişilere, Bakan- Yönetmelik’te son olarak, halihazırda Uzaktan Sağlık Hizmetlerinin Sunu-
lıkça belirlenen girişimsel veya cerrahi uzaktan sağlık hizmeti sunmakta olan mu Hakkında Yönetmelik, aktarılan
operasyon hizmetlerinin sunulabilece- sağlık tesislerinin, en geç altı ay içe- yönlerden hukuka uygun bir temele
ği, giyilebilir teknolojiler ve diğer tıbbî risinde yani 10 Ağustos 2022 tarihine oturmamaktadır.

MART-NİSAN 2022 hekim sözü 43