Page 41 - Hekim Sözü (Sayı 20) Mart-Nisan 2022

KADIN

Aşılar ilk FDA onaylarını 9-26 yaş aralığı Merkezleri (KETEM)’de beş yıl aralıklar- Kaynaklar
için almış olmalarına karşın 2018 yılında la HPV testi ve pozitifse aynı örnekten Bogani, G. (2018). The role of
yaş sınırı 45’e çıkarıldı. Ancak yine de çalışılan Pap testi ile ücretsiz olarak human papilloma virus vaccines
en etkin korunmanın virüsle hiç karşılaş- taranıyor. Elbette bu testlerde hücresel in cervical cancer: Prevention
and treatment. Critical Reviews
madan olacağını akılda tutmak gerekli. değişiklik ya da HPV pozitifliği saptanırsa in Oncology/Hematology, 122,
Bu nedenle önerilen öncelikli olarak kız takip sıklığı artıyor. 92-97.
çocuklarının 9-14 yaş aralığında aşılan- Global strategy to accelerate the
maları. Bazı ülkeler yakın zamanda erkek Önlenebilir ve erken evrede yakalandığın- elimination of cervical cancer as
a public health problem. (2020).
çocuklarını da aşılamaya başladı. Bu yaş da tedavi edilebilir bir kanser olmasına World Health Organization.
grubunda 6 ay ara ile iki doz aşı yeterli rağmen rahim ağzı kanseri bugün hala Humanpapilloma virus (HPV)
oluyor. 15 yaş sonrasında ise koruyu- dünya genelinde kadın kanserleri arasın- and cancer. (2020, November
11). World Health Organization.
culuk için üç doz aşı (0, 1-2 ay, 6 ay) da dördüncü en sık görülen kanser. Tüm
gerekli. Bağışıklık sisteminin baskılandığı ülkelerde görülüyor olsa da sıklığı orta https://www.who.int/news-room/
fact-sheets/detail/human-papillo-
durumlarda aşı yaştan bağımsız olarak üç ve düşük gelirli ülkelerde daha yüksek ve mavirus-(hpv)-and-cervical-cancer
doz olarak uygulanmalı. 26 yaş sonrası yine bu kansere bağlı ölümlerin %90’nı Human Papillomavirus (HPV)
aşılama için bireysel karar verilmeli. orta ve düşük gelirli ülkelerde görülüyor. Vaccine Coverage Monitoring
Dünya Sağlık Örgütü yakın zamanda bu Manual. (2020). World Health
Organization.
2006’dan 2020’e gelindiğinde bu aşının kanseri elimine etmek üzere bir strateji
100’den fazla ülkenin ulusal aşı prog- planı geliştirdi. Bu plana göre uygulama- https://apps.who.int/iris/bitstre-
am/handle/10665/331807/978924
ramında olduğunu görüyoruz. Ancak ya geçen ülkelerde 2030 yılına kadar, 15 0002746-eng.
ülkemiz bunlardan biri değil. Bir doz aşı yaşına kadar kız çocuklarının %90’nın
maliyetinin neredeyse 600 lira olduğu dü- aşılanması, 35 yaşına kadar kadınların en
şünüldüğünde aşıya ancak gelir seviyesi az bir kere uygun yöntemle taranması ve
yüksek kişilerin ulaşabileceğini söylemek bunun 45 yaşında bir kere daha tekrar-
mümkün. Nitekim, düşük gelir seviyesi lanması öneriliyor. Rahim ağzı kanser
olan ülkelerin %25’inden azında bu aşılar öncesi lezyonu ya da kanser saptanan
ulusal programa alınabilmiş iken gelir kadınların %90’nın uygun şekilde tedavisi
seviyesi yüksek ülkelerin %80’i bunu öngörülüyor.
çoktan yaptı.
Rahim ağzı kanserini elimine etme strate-
Maalesef benzer oranlar tarama prog- jisinin bizim ülkemizde uygulanmaması
ramları için de geçerli. İkincil korunma için hiçbir sebep yok. Hali hazırda başa-
yöntemi olarak tarama programları dahi- rıyla yürütülmekte olan ulusal taramanın
linde Papanicolaeu (Pap) testi uygulayan yanında HPV aşılarının da ücretsiz olarak
Amerika Birleşik Devletleri’nde ilk uygu- ulusal aşı programına eklenmesi önemli
lamaya girmesinden bu yana rahim ağzı ve yeterli bir girişim olacaktır.
kanseri sıklığı %60 oranında azaldı. Bu
sonuç bize, uygun tarama ile rahim ağzı
kanserinin neredeyse tamamen önlenebi-
lir olduğunu gösteriyor.

Günümüzde kabul edilen üç tarama
metodu mevcut. Pap testi, HPV+Pap test,
yüksek riskli HPV testi. Dünya Sağlık
Örgütü, taramaya 30 yaşından itibaren
başlanmasını öneriyor. Pap testi ile her
üç yılda bir, HPV testi ile ise beş yılda bir
tarama 65 yaşına kadar devam edilmeli.
25 yaş altında yüksek HPV pozitiflik
oranları nedeniyle sadece Pap testi ile
tarama yapılması öneriliyor. Ülkemiz-
de 2014 yılından beri Ulusal Serviks
Kanseri Tarama Programı uygulanıyor.
Bu program dahilinde, 30-65 yaşındaki
tüm kadınlar, Aile Sağlığı Merkezleri veya
Toplum Sağlığı Merkezleri bünyesindeki
Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim

MART-NİSAN 2022 hekim sözü 39