Page 21 - Hekim Sözü (Sayı 19) Ocak-Şubat 2022

DOSYA

mezuniyet törenlerinde tıp öğrencileri bir diğer cevabın da Hekim Yemini Benimseyen,
için modernize edilmiş ‘Hipokrat’ olduğunu düşünüyorum: yasal bir 2. Sağlık Savunucusu,
yeminlerini kullanmaktadır. Tıp zorunluluk olmasa da etik bir so- 3. Lider-Yönetici
tarihinde, hekimin hastaya ve topluma rumluluk ile yemin etmemize neden
söz vermesinin örneklerine Hipokrat olan faktörler, aynı zamanda tıp 4. Ekip üyesi ve
Andından önce de; Şamanizm içinde etiğine neden ihtiyaç duyduğumuzu 5. İletişimci olması beklenmekte, bu
veya İmhotep’te (M.Ö. 3000) de rast- da açıklıyorlar. Bugün de öncelikle yetkinlik için çok sayıda konuda yeter-
lanmakla birlikte, bunlar içinde yine güven sağlamak ve beraberinde tıbbın lik kazanmaları hedeflenmektedir.
de bir sürekliliği olan; yaşayan bir değer sistemini/ahlaki ölçütlerini dile Ancak en derinde, hekimin ve tıp
metin olma niteliğine Hipokrat Andı getirmek ve hastalarla/toplumla olan öğrencisinin bu kadar çok yönlü bir
kavuşmuştur. Tıbbın büyü ve mistik ilişkilerimizi düzenlemek ihtiyacın- sorumlulukla donanması gerekmesinin
inançlardan kurtularak ayrı bir bilim dayız, bunu sağlayacağımıza dair söz nedenini felsefi bir bakış açısı açıkla-
olarak kurulmasını sağlayan çığır veriyoruz. yabilir. Saffet Murat Tura’nın dediği
açan yaklaşımın Hipokrat okulunda gibi; “…tıp öğrencisinin genç bir insan
bulunması nedeniyle bu tesadüf de de- PEKİ BİZ NASIL İYİ HEKİM olarak akranlarından farkları… ölümle
ğildir. Bugün modernize edilen yemin OLACAĞIZ? yaşamın diğer yüzüyle burun buruna
metni olan Dünya Tabipler Birliği’nin Bugün tıp etiğine olan ihtiyaç devam olmasıdır…” Tura, ölümle, hiçlikle bir
Cenevre Bildirgesi’ni incelediğimizde ettiği gibi, değişen dünyada, tıp ve mücadele olan mesleğimizin, bizi her
hem Hipokratik etikten izler hem de sağlık hizmetlerinin geldiği karmaşık an varlık ve hiçlik sorusuyla karşı kar-
günümüz tıp etiğinin temel çerçevesini yapıya cevaz verebilecek bütünlüğe şıya getirdiği için felsefeye ihtiyaç duy-
görebiliriz: ihtiyacımız var. İçinde yaşadığımız
iklim krizi de düşünüldüğünde, artık duğumuzu söyler. Ona göre çağdaş
“Hekimlik mesleğinin bir üyesi olarak gezegeni ve tüm canlılığı hesaba kat- bilim sayesinde yaşamın ve ölümün
kabul edildiğim şu anda; mayan bir tıp uygulamasının da, tıp anlamını da kavramaya çalışmalıyız
Yaşamımı insanlığın hizmetine adaya- etiğinin de başarı şansı da yok. çünkü mesleğimiz ancak o zaman,
cağıma, Mesleğimi bana öğretenlere, Peki, böylesi kapsayıcılıkta bir “iyi he- yani varlık hakkında bir anlam araş-
hak ettikleri saygıyı ve minnettarlığı kimlik” nasıl öğrenilecek? Bu noktada, tırması da olduğunda bütün acılarına
göstereceğime, rağmen ifa etmeye değer bir hal alır.
Dünya Tabipler Birliği’nin Tıp Etiği El Onun deyimiyle; “…ölümle, zamanlı-
Mesleğimi vicdanımla ve onurumla kitabında, tam da bu yazının başlı- lıkla, nihilizmle, anlamsızlıkla köklü
uygulayacağıma, ğındaki soruyu yanıtlayan bölüm akla bir mücadele olarak tıp, felsefenin bir
Önceliği her zaman hastamın sağlığına geliyor: “Etik öğrenimi tıp öğrencisini, uç karakolu olabilir yalnızca”
vereceğime, güç durumları tanıması ve sorunlarla
Hastamın bana açtığı sırları, yaşamını akla yatkın ve ilkeli bir tutumla baş Bu değerlendirmenin felsefeyle iç içe
yitirdikten sonra bile gizli tutacağıma, edebilmesi için hazırlar”. bir disiplin olan etik için de geçerli
olduğu ve esasen tam da bu ontolojik
Tıp mesleğinin yüce geleneklerini ve say- Nitekim bugün geleceğin hekimlerinin nedenle tıp etiğine ihtiyaç duyduğu-
gınlığını, bütün gücümle koruyacağıma, karşılaşabileceği çok yönlü güç du- muz söylenebilir…
Meslektaşlarımı kardeşlerim sayacağı- rumlar için, çok yönlü bir tıp eğitimi
ma, de değişen ihtiyaçlara uygun biçimde
Yaş, hastalık ya da engellilik, inanç, yapılandırılmıştır. KAYNAKLAR
etnik köken, cinsiyet, milliyet, politik Tıp etiği neden gereklidir? sorusunun 1. WHO Director-General’s remarks at the ACT
düşünce, ırk, cinsel yönelim, toplumsal bir cevabı da burada bulunabilir; ülke- Accelerator Advocacy Event – 9 February 2022,
konum ya da başka herhangi bir özelli- miz tıp eğitimi çekirdek müfredatında https://www.who.int/director-general/speeches/
detail/who-director-general-s-remarks-at-the-act-ac-
ğin, görevimle hastam arasına girmesine Mesleki Değerler ve Yaklaşımlar baş- celerator-advocacy-event-9-february-2022
izin vermeyeceğime,
lığında sayılan yetkinlik ve yeterlik- 2. Breen, K., Cordner, S., Thomson, C. ve Plue-
İnsan yaşamına en üst düzeyde saygı lerle ilgili her bir başlık, etiğin neden ckhahn, V. (2010). Önsöz. İyi Tıbbi Uygulamada
göstereceğime, ihtiyaç olduğunu bize bir kez daha : Profesyonellik, Etik ve Hukuk (s. Xxii-Xxiv).
Cambridge: Cambridge University Press.
Bana gözdağı veriliyor olsa bile, tıbbi gösterir. Sadece mezuniyet öncesi tıp doi:10.1017/CBO9780511844935.002
bilgimi, insan haklarını ve birey özgür- eğitimi Çekirdek Eğitim Müfredatının 3. Dünya Tabipler Birliği Tıp Etiği El Kitabı,
lüklerini çiğnemek için kullanmayaca- (ÇEP) son güncel halinde sayılanlar Çev: Dr. M. Murat Civaner, TTB Yayınları, 3.
Baskı 2017 Ankara, https://www.ttb.org.tr/kutup-
ğıma, bile, tıp etiğine ihtiyacın geniş kapsa- hane/tip_etigi_2017.pdf )
Kararlılıkla, özgürce ve onurum üstüne, mını belgeler niteliktedir. 4. Prof. Dr. Nergis Erdoğan Hekime Felsefe Ne
Ant içerim”. Geleceğin hekimlerinden; Gerek, İstanbul- Nobel Tıp Kitabevi, 2021
5. M. Bilgin Saydam, Hakan Kızıltan (Ed), Heki-
Tıp etiği neden gereklidir? sorusuna 1. Mesleki Etik ve Profesyonel İlkeleri min Filozof Hâli, İstanbul -İthaki Yayınları 2018

OCAK-ŞUBAT 2022 hekim sözü 19