Page 20 - Hekim Sözü (Sayı 19) Ocak-Şubat 2022
P. 20

DOSYA

                     Tıp etiği neden gereklidir?









                                                      Gülsüm Önal  *





                 Tıp etiği neden gereklidir? sorusuna geleneksel olarak verilen yanıt ise hekimlik

                mesleğinin temelde “güven” ilişkisine dayalı olması, hastanın ve toplumun yararını
                                 gözetmenin temel zemininin de bu ilişki olmasıdır.






                  u yazıyı yazmaya davet edildi-  Tıp etiği neden gereklidir sorusu-  vermeyeceğine ve yarar sağlayacağına
                  ğimde, halen geride bırakama-  nun bir cevabının burada olduğunu   duyduğu inançtır.
            Bdığımız Covid -19 pandemisi     düşünüyorum: sağlıklı yaşama hakkını
            sürüyordu ve virüsün yeni varyantları   çevreleyen her konu tıp etiğinin   Bu inanç neredeyse 2500 yıldır
            ile karşılaştığımız bir dönemdeydik.   de konusudur. Sağlıkla ilgili tüm   hekimlere rehberlik eden etik kodlara
            Aradan günler geçti, şimdi Omicron   hakların eşit yaşandığı bir dünyaya   ya da beyanlara dayalıdır. Modern
            yeni varyantının alt varyantları da   kavuşana kadar tıp etiğine ihtiyaç   kanunlarda yer alan ilkelerin temelin-
            hayatımızda ve her gün Türkiye’de   da devam edecek. Ancak bu yazıda,   de Hipokrat Yemini olarak adlandır-
            yüzlerce, dünyada binlerce Covid   sorunun cevabının gerektirdiği çok   dığımız öğreti yatar. MÖ 460 yılında
            kaynaklı can kaybı devam ediyor.   yönlü kapsamın tümünü ele almak   Yunanistan’da Kos adasında doğan,
            Hastalık yükünde ve vefat sayılarında   mümkün olmadığından tıp etiğinin   tıp eğitimi ve uygulamasıyla tıbba
            yaşanan büyük bir eşitsizlik de öyle…   başlıca sembolü olan Hekim Yemini   bilimsel bir yaklaşımın kurucusu
            Teste ve aşıya ulaşımda ve de yaşam   ve modern tıp eğitimine yansımaları   saydığımız Hipokrat’ın tıbbın tüm dal-
            koşullarındaki eşitsizliğin, pandemi   bağlamında etiğin gerekliliği üzerinde   larını kapsayan öğretisi, bir toplumun
            döneminde benzersiz biçimde ortaya   durulmuştur.                 ahlaki ve etik gerekliliklerini de içerir.
            çıkması da devam ediyor.                                          Hipokrat Yemini, tıp etiği konusunu
                                             GELENEĞİN ÖTESİNE
            Nitekim Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ),   GEÇMEK; MODERN HEKİM         tanıtmak için sıklıkla bir başlangıç
            Genel Direktörü Tedros Adhanom   YEMİNİ                           noktası olarak kullanılsa da, orijinal
            Ghebreyesus, son günlerde zengin   Tıp etiği neden gereklidir? sorusuna   haliyle modern tıbba veya tıp mesle-
            ülkelere Covid-19 salgınıyla mücadele-  geleneksel olarak verilen yanıt ise   ğine etkili bir şekilde rehberlik etmeye
            ye mali yardımda bulunması için çağrı   hekimlik mesleğinin temelde “güven”   yeterli değildir. ‘Önce zarar verme’,
            yaptı. Yaptığı açıklamada, “Bilim bize   ilişkisine dayalı olması, hastanın ve   ayrıcalığın kötüye kullanılmaması,
            salgınla savaşmak için gerekli araçları   toplumun yararını gözetmenin temel   mahremiyet, yaşama saygı ve kişinin
            sunuyor, ancak bu imkânlar küresel   zemininin de bu ilişki olmasıdır. Has-  sınırlarının farkında olma gibi daha
            olarak paylaşılırsa, biz bu yıl dünyada   tanın/toplumun, çekincesiz biçimde   modern etik kodların altında yatan
            Kovid-19 salgınını sonlandırabiliriz”   güven duyarak tıp         bazı temel sorunları belirlemekle
            sözleriyle önemli bir gerçeğe işaret   kurumuna baş-              birlikte, günümüz modern tıbbının
            ediyordu.  Evet, bilim hepimize yeter   vurabilmesinin            ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaktır.
                    1
            ama “sağlıklı yaşama hakkı” ve onun   yolu, bu ku-                     Nitekim uluslararası ve ulusal
            gerektirdiklerine -evrensel temel hak-  rumda rol alan                          birçok tıp meslek
            kımız olduğu halde- büyük insanlığın   tüm öznelerin                                kuruluşu artık
            büyük bölümü halen ulaşamıyor. Bu   –halen merke-                                    etik kodlar
            gerçek bir kez daha DSÖ Başkanı-  zinde hekimlerin                                   ve profesyo-
            nın sözleriyle dünya çapında açıkça   bulunduğu tüm                                nel davranışa
            kanıtlandı.                      sağlık çalışanla-                            ilişkin daha ayrıntılı
                                             rının- kendi-                               kılavuzlar yayınlamak-
                                             sine zarar                                  ta, birçok tıp fakültesi,
              Dr., Trakya Üniversitesi, Tıp Tarihi ve Etik
            *
             18  hekim sözü  OCAK-ŞUBAT 2022
   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25