Page 28 - Hekim Sözü Sayı 4

DERGİ

ekonomik sebeplerdir. Her birim için
başlangıç maliyeti ve idame maliyeti çok
farklıdır. Zaman içinde ulaşılabildikleri
nüfus birbirinden çok farklıdır. Devlet
kamusal hizmet verme zorunluluğu gereği
ihtiyaç duyulan sağlık kuruluşunun açıl-
masını bireysel inisiyatiflere bırakmama-
lıdır. Her kurumda ihtiyacı karşılayacak
sayıda hekim ve sağlık çalışanı istihdam
edilmelidir.
Aile hekimliği sistemi ilerledikçe ücretlen-
dirmedeki eşitsizlikler çok daha belirgin Aile hekimleri birer taşeron gibi devlet
şekilde ortaya çıkmaktadır. Aynı alanda adına işçi/sekreter/ebe/hemşire/ATT
çalışan hekimlerin birbirinden çok farklı çalıştırmakta, devlet adına inşaat işlerini
ücretler alması sistemin getirdiği bir üstlenmekte ve diğer tüm işletme işlerini Aile hekimliği siste-
sonuçtur. Sıfır nüfuslu birim uygulaması yürütmektedirler. Sistem bu şekliyle
o bölge ve nüfusun iş yükü ve sorum- sağlık hizmeti sunumu için mutlak gerekli mi taşeron gibi işle-
luluğunu ortaklaştırmamakta ve dolayı- harcamalardan tasarruf etmeye açıktır tilmektedir. Sağlık
sıyla iyi hizmet için gerekli eşit dağılım ve bu sağlık hizmeti sunumunda kabul hizmeti sunumu için
sağlanamamaktadır. Nüfus dağılımı kişi edilemez bir durumdur. Kamusal birinci
kaydetme/kaybetmeme ikileminde reka- basamak sağlık hizmetinde ödeneğin yet- mutlak gerekli har-
bet ortamının dinamiklerine bırakılmıştır. tiği kadar hizmet sunumu değil hizmetin camalardan tasarruf
Birinci Basamak hekimliği değerlidir. Bağ- gerektirdiği kadar ödeneğin sağlanması
lı kişi sayısıyla emeğin ölçüsü değerlen- esastır. etmeye açıktır ve bu
dirilemez. Ücret farklılığı ancak bilimsel sağlık hizmeti sunu-
birikim, eğitim birikimi vb. ölçütlerle Birinci basamak hekimliği ayrı bir tıp munda kabul edile-
belirlenebilir. Tüm birinci basamak disiplini olarak tanımlanmaktadır. Bu
çalışanları iş yükünü ve sorumluluğu tıp disiplininin diğer tüm uzmanlıklar mez bir durumdur.
eşit paylaşmalı ve emeğinin karşılığını gibi alanına özgün bir mesleki eğitiminin
fazlasıyla almalıdır. Yapılan araştırmalar olması zorunludur. Alana özgün ortak
performans/kişi başı/parça başı ödeme mesleki eğitimin olmaması sağlık hizmeti
sistemleri ile daha nitelikli bir sağlık sunumuna yansımakta, öncelikle birinci
hizmeti sunulamadığı gibi iyi hekimlik or- basamak hekimliğinin statüsel olarak
tamının da zedelendiğini göstermektedir. tercih edilmemesi ve çalışanların ortak
değerler üretememesinin ana sebebi ola-
Bir başka sorun aile sağlığı merkezinin
bulunduğu il, ilçe, semte göre büyük rak karşımıza çıkmaktadır.
farklılıklar gösteren kira miktarları, bina Ülkemizde alanın uzmanlık eğitimi Aile
alt yapısı, bina büyüklüğü, birim sayısı Hekimliği Uzmanlığı adıyla 1984 yılında
gibi nedenlerle oluşan gider kalemlerinin başlamıştır. Üçüncü basamak hastane-
çok farklı oluşudur. Bu da aile hekimli- lerde, dönüşümlü klinik stajlar şeklinde
ği sisteminin önemli eşitsizliklerinden bireye yönelik sağlık anlayışına uygun
birisidir. olarak düzenlenmiştir. O dönemin sağlık
hizmeti kurumları olan sağlık ocaklarında
Aile hekimliği sisteminde bugün her bir
Aile Sağlığı Merkezinin istenildiği anda aile hekimi uzmanı istihdam edilmemiş-
kapısına kilit vurularak kapanmasının tir. Bugün bile Aile Hekimi olarak çalışan
önünde hiçbir engel yoktur. Çünkü ne 24 bin kadar hekimin sadece 1500 kadarı
binaların çoğu ne de içindeki donanım uzman aile hekimidir. Mesleki eğiti-
Sağlık Bakanlığına aittir. Bu durum sağlık min çağdaş örneklerinde olduğu üzere
hizmeti sunumunun sürekliliği için önem- “eğitimin en az yarısı sahada geçer” şartı
li eksiklerden birisidir. Türkiye’de ancak 2010 yılında uzmanlık
tüzüğüne eklenmiştir. 6. yılın sonunda
Taşeron,“büyük bir işi yapmayı üstlenen açılabilen eğitim ASM sayısı 5-6 sayısını
bir üstenciden iş alan, işin herhangi bir geçememiştir. Aile hekimliği sistemine
bölümünü onun hesabına yapan ikinci, geçilen yıl saha eğitiminin tanımlanma-
küçük üstenci” olarak tanımlanmaktadır. sı tesadüf değildir. Bölge tabanlı ekip

26 hekim sözü TEMMUZ - AĞUSTOS 2019