Page 30 - Hekim Sözü Sayı 4

SAĞLIK HAKKI

Eşitlik yoksa sağlık da yok!

Ender Cesur*

Mesleği yaşatmak olan sağlık çalışanlarının kendi önyargılarının farkında

olmaları ve ayrım yapmaksızın tıp mesleğinin gerekliliklerini yerine getirmeleri
hem LGBTİ+ bireylerin hem de toplumun sağlığı ve huzuru için önemlidir.

ÜNAHTAN Aslında heteroseksüelliğin olması ge- kesin bir veri elde edilememiştir.
HASTALIĞA… reken, normal sayılan cinsel yönelim Ayrıca bu çalışmalar heteroseksüel-
GCinsel kimlik temel olarak ve cinsellik biçimi olarak görüldüğü, liği değil de eşcinselliği açıklamaya
yandaki tabloda özetlenen bu dört herkesin heteroseksüel olması gerek- çalıştığı için eleştirilmiştir. Daha sonra
boyuta indirgenerek incelense de as- tiğinin düşünüldüğü, diğer yönelim- psikoloji ve psikiyatri devreye girmiş
lında muhtemelen çok daha karışıktır lerin tehlikeli, sapkın/sapık, hastalıklı ve eşcinselliği açıklamaya yönelik pek
ve sayısız varyasyon içermektedir. Bu olduğu inancıyla; bu inanca ilişkin çok hipotez üretmişlerdir.
çeşitliliği hatırlamak ve kutlamak için söylemlerle ve yasaklamalarla ilk defa
her sene haziran ayı, LGBTİ+ (lezbi- karşılaşmıyoruz. HASTALIKTAN SAĞLIĞA…
yen, gey, biseksüel, trans, interseks Psikiyatrinin temel tanı kılavuzların-
ve cinsel kimliğin diğer ifade şekilleri) Eşcinsellik ile ilgili ilk yasakların tarihi dan DSM (Diagnostic and Statistical
onur ayı, haziranın son haftası da tek tanrılı dinlerin başlangıcına kadar Manual of Mental Disorders)’nin ilki
LGBTİ+ onur haftası olarak kutlan- dayanmaktadır. Üç büyük tek tanrılı 1952’de yayınlamış ve homoseksüellik
maktadır. Ülkemizde onur haftası din de eşcinselliği günah olarak ele seksüel deviasyonlar bölümünde pa-
halkın huzurunu bozması, toplumun almaktadır. Eşcinsellik ve mastürbas- rafililer (cinsel sapkınlıklar) ile birlikte
ahlakını tehdit etmesi gerekçeleriyle yon gibi üremeye yönelik olmayan yer almıştır. Aynı uygulama DSM-
son yıllarda engellemelerle gündeme cinsel eylemler başlarda günah olarak II’de de sürdürülmüştür. Homosek-
gelmektedir. Başta Ankara ve İstanbul görülürken, seküler söylemin güç- süelliğin hiçbir ruh hastalığı kriterini
gibi büyük şehirler olmak üzere etkin- lenmesiyle beraber ruhsal hastalık karşılamamasına rağmen o dönemin
liklerin ve yürüyüşlerin yasaklanması olarak ele alınmaya başlanmıştır. Bu hâkim ideolojisi doğrultusunda, az
LGBTİ+ bireylere yönelik önyargıları değişimle beraber eşcinselliği açık- sayıda psikiyatristin kendi değer
körüklemekte ve ayrımcılığı derinleş- lamak ve ortadan kaldırmak (ya da yargılarına dayandırılarak sapkınlık
tirmektedir. Belki de geçtiğimiz ayın “tedavi etmek”) için tıp devreye girmiş olarak sınıflandırılması büyük tepki
onur ayı olması nedeniyle sosyal ve eşcinsellik “günah değil hastalık” çekmiş; bilim insanları ve aktivistlerin
medyada LGBTİ+’lara yönelik nefret olarak tanımlanmıştır. Öncelikle bilim çabaları sonucunda homoseksüellik
söylemleri ön plana çıkmış, bir kısmı insanları eşcinselliği açıklamaya yöne- parafililerin arasından çıkarılmıştır.
da maalesef sağlık çalışanları tarafın- lik daha “somut” kanıtlar aramışlardır. Fakat DSM-III’te (1980) ‘Diğer Psi-
dan dillendirilen “eşcinselliğin toplum Eşcinsellerin hormon düzeylerine koseksüel Bozukluklar’
sağlığı açısından zararlı olduğu”, “LG- bakılmış, genetik araştırmalar ve beyin içinde ‘Egodistonik
BTİ’lerin hastalıklı ve sapkın olduğu” incelemeleri yapılmıştır. Tüm bu araş- homoseksüalite’
gibi ifadeler de tekrar gündeme gelmiş tırmaların sonucun-
ve eski tartışmaları alevlendirmiştir. da cinsel yönelimi
neyin belirledi-
ğini açıklayabi-
lecek herhangi
*Uzm. Dr., Psikiyatri, Bitlis Devlet Hastanesi

28 hekim sözü TEMMUZ - AĞUSTOS 2019