Page 17 - Hekim Sözü Sayı 4

DOSYA

GATSU hakkında

TTB Etik Kurul Görüşü *

Türk Tabipleri Birliği Etik Kurulu

Söz konusu uygulamaların “kötü uygulama oluşturup” oluşturmadığını belirlemek
bakımından başvurulacak çağdaş meslek standartları, kuralları (legis artis) yoktur.
Bu durum sağlık hizmetlerinin kamu hizmeti niteliği ile bağdaşmadığı gibi yaşam
hakkı, sağlık hakkı ve vücut bütünlüğü açılarından da tehlike oluşturmaktadır.

ireylerin sağlığına yönelik koru- farklı kültürlere özgü teori, inanç ve başlamış ve inançlar, yaşam içindeki
yucu ve/veya tedavi edici oldu- deneyimlere dayalı bilgi, beceri ve ampirik gözlemler, deneme-yanılmalar
B ğu belirtilen, modern tıp uygu- uygulamalar bütünü” olarak tanımlan- ile elde edilen bilgiler ve uygulamalar
lamaları dışındaki uygulamalar dünya maktadır. etkili olmuş ve yararlı olan uygula-
toplumlarında olduğu gibi ülkemizde malar varlığını sürdürmüşlerdir. Buna
de son yıllarda artış göstermektedir. Son yıllarda modern tıbba karşı karşın modern tıp uygulamalarının en
Dünya nüfusunun en az 1/3’ünün bu olduğu, onun yerine geçmeyi hedef- çok 300 yıllık geçmişi olduğunun ve
tip uygulamalara başvurduğu veya lediği algısını pekiştirerek toplumda modern tıp uygulamalarının geliştiril-
bu uygulamaların ürünlerini kullan- ve sağlık ortamında meşruiyetini mesinde geleneksel yöntemlerden elde
dığı tahmin edilmektedir. Böylesi bir sorgulatmamak için ‘Alternatif Tıp’ edilen bilgilerden de yararlanıldığının
ortamda 27 Ekim 2014 tarihli Resmi teriminin daha az kullanılmaya çalı- bilinciyle, öncelikle söz konusu uygu-
Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe şıldığı değerlendirilmektedir. Sağlık lamalara bilimsel kuşkuculuk anlayışı
giren “Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp ortamının gözlemlenmesi ve konuyla içinde önyargılı olmaksızın, baştan
Uygulamaları Yönetmeliği” ile ülkemiz ilgili yönetmelik taslağında yer alan reddetmeden yaklaşılmalıdır.
için uygulamaların bir kısmının yasal “alternatif” sözcüğünün yürürlüğe
korumasının, meşrulaşmasının, sağlık giren yönetmelikte yer almaması Halk sağlığı etiği temelde toplumsal
örgütlenmesi içinde yer almasının değerlendirmeyi haklı kılmaktadır. Bu sağlığın elde edilmesi kavramı içinde
olanağı sağlanmak istenmektedir. metinde ise modern tıp uygulamaları bireylerin zarardan korunmasına,
dışında kalan söz konusu uygulamalar özerkliklerinin korunmasına, sosyal
Söz konusu sağlık uygulamaları ile için tüm adlandırmaları kapsayabile- adaletin ve eşitliğin sağlanmasına
ilgili birçok farklı isimlendirme mev- cek “Geleneksel, Alternatif, Tamam- vurgu yapmaktadır. Kanıta dayalı ol-
cuttur. Geleneksel Tıp, Halk Tıbbı, layıcı Sağlık Uygulamaları (GATSU)” mayan uygulamalar ile kişilerin sağlığı
Alternatif Tıp, Tamamlayıcı Tıp, isimlendirilmesinin kullanılması uygun ve buna bağlı olarak yaşamı riske edil-
Tamamlayıcı Alternatif Tıp, Gele- görülmüştür. Tanımının -“hastalıkları mektedir. GATSU ile sağlık hizmeti
neksel Tamamlayıcı Tıp, Geleneksel iyileştirmek, hafifletmek veya önlemek alıyormuş algısı yaratılarak devlet
Alternatif Tıp, Doğu Tıbbı, Çin Tıbbı, amacıyla başvurulan teknik ve bilimsel kişilerin sağlık hakkına erişim ödevini
Hint Tıbbı vs. tüm bu adlandırmaların çalışmaların tümü”- bilime dayanan yerine getirmekten kaçınmaktadır.
ortak özelliği; modern tıp uygulama- uygulamaları ve tedavileri belirtmesi Bilimsel etkililiği ve güvenliği kanıtlan-
ları dışında, korumaya ve/veya daha nedeniyle “tıp” teriminin bilimsel bil- mamış uygulamalar ile sağlık amaçlı
çok iyileştirmeye yönelik, bilimsel giyle temellendirilmemiş uygulamala- gereksiz harcama yapılarak sınırlı kay-
tıp bilgileri içerisinde tanımlanmamış rın isimlendirilmesinde kullanılmaması nakların akılcı kullanımı engellenmek-
olan uygulamaları içermesidir. Tüm tercih edilmiştir. tedir. GATSU’nun yaygınlaşması ile
bu uygulamaların temeli niteliğindeki kişilerin hekime başvurusu gecikmekte
geleneksel hekimlik Dünya Sağlık İçgüdüsel davranış kalıpları yanında ve bu da sağlık hakkına erişimi farklı
Örgütü tarafından “fiziksel ve ruhsal sağlığın korunması, gerçekleştirilmesi boyutlarda engellemektedir. Günü-
hastalıklardan korunma, tanı koy- ve geliştirilmesi uygulamaları kendine müzde konu ile ilgili artan kontrollü
ma, tedavi etmenin yanında sağlığın özgü tıp teorilerini içinde barındırarak çalışmalarla oluşmuş bilimsel veri
iyi sürdürülmesinde de kullanılan geleneksel biçimde yaşamla birlikte tabanı, GATSU’nın etkisizliğini, yan

* “Geleneksel, Alternatif, Tamamlayıcı Sağlık Uygulamaları Hakkında TTB Etik Kurulu Görüşü” kısaltılarak alınmıştır. Metnin bütününe ulaşmak için:
http://www.ttb.org.tr/kollar/gatsu/haber_goster.php?Guid=5a94a460-6818-11e9-a960-88f73c48b3ac

TEMMUZ-AĞUSTOS 2019 hekim sözü 15