Page 21 - Hekim Sözü Sayı 4

DOSYA

hematoloji onkoloji hastaları, bu grupta Tıbbi tedavilerden memnuniyet düzey-
GATSU tedavilerinin yaygın kullanılma- lerinin çocukları için tamamlayıcı ve
sı, ancak kullandıkları çok sayıda ilacın alternatif sağlık uygulamalarını kullanan
GATSU ürünleri ile etkileşime geçebilme anne-babaların kullanmayanlara göre Anne-babalar ge-
riski nedeniyle hassas bir hasta grubu- daha düşük olduğu belirlenmiştir. Bu leneksel tedavile-
3
nu oluşturmaktadır . GATSU pediatrik farklılığın çocuğun kronik bir hastalı-
onkolojide yaygın olarak kullanılmasına ğa sahip olması ile ilişkili olabileceği rin yan etkisinden
karşın, kullanımları ülke gelirine göre de düşünülmüştür. Anne-babalar geleneksel korktukları için de
değişim göstermektedir. 1977-2015 yılları tedavilerin yan etkisinden korktukları bu tür alternatif
arasında yayınlanan 61 çalışma değerlen- için de bu tür alternatif ya da tamam-
dirildiğinde toplam 7219 onkolojik tedavi layıcı sağlık uygulamalarına yönelme ya da tamamlayıcı
alan çocuk üzerinde GATSU uygulanmış, eğilimindedirler. GATSU yöntemlerinin sağlık uygulamala-
Gelir seviyesi arttıkça kullanım oranı düş- doğal ve bu yüzden de zararsız olduğu-
mektedir [düşük gelirli ülkelerde %66,7 nu düşünmektedirler. Pek çok GATSU rına yönelme eğili-
± %19, orta gelirli %60 ± %26 ve yüksek formlarının her yerde kolayca satılması ve mindedirler. GATSU
gelirli %47,2 ± %20, (p:0,02)]. Başka anne-babaların bu tür ürünlere kolayca yöntemlerinin doğal
bir değişle düşük ekonomik gelire sahip erişebilmesi de onların bu düşüncelerini
7
ülkelerde GATSU oranın yüksek olması, pekiştirmektedir . ve bu yüzden de
modern tıp alanında yeterli sağlık hizmeti zararsız olduğunu
verilememesinin de bir göstergesidir . Anne babaları çocukları için tamamlayıcı
4
ve alternatif tedavi kullanımına yönelten düşünmektedirler.
Türkiye’de çocuk onkoloji kliniğinde pozitif ve negatif etmenler mevcuttur. Bu
Turan Bayhan ve arkadaşlarının yapmış pozitif etmenler şunlardır;
olduğu bir çalışmada kanser veya kronik • Anne-babaların tamamlayıcı ve alterna-
hematolojik hastalığı olan 1-20 yaş arası tif tedavi yöntemlerinin etkin ve güvenilir
138 hastanın ebeveynine anket uygulan- olduğunu düşünmesi
mış; malign hastalığı (%65,9) olanların
benign hastalığı (%34,1) olanlara göre • Tamamlayıcı ve alternatif tedavi yön-
daha yaygın GATSU kullandığı görül- temlerinin tinsel boyutunun olması
müştür (p:0,001). Daha öncede belirtildiği • Bu tür tedavilerde hastanın aktif bir rol
gibi modern tıp yöntemleriyle tedavi alabilmesi, anne-babalarda tedavi üstün-
şansı düşük hastalarda GATSU uygulan- de kontrol kurma hissini oluşturması
masının daha yüksek olması bilim ve şar-
latanlık arasında insanların umut ve duy- • Tamamlayıcı ve alternatif tedavi şekille-
gu sömürüsüne ne kadar açık olduğunu rinin çoğunun girişimsel olmaması
göstermektedir. Ayrıca hastaların yirmi • Yeterli hasta-terapist ilişkisi sağlama-
yedisinde (%38) ürünlerin doktorlarının sı, tedavi uygulayıcılarının hastaya çok
5
bilgisi dışında kullandığı görülmüştür . zaman ayırması
Kanser dışında astım, diabetes mellitus, • Tamamlayıcı ve alternatif tedavilerin
epilepsi, orak hücreli anemi ve talasemi kolay kabul görmesi
gibi kronik hastalarda da aileler GATSU Negatif etmenler ise şu şekildedir;
tedavilerine başvurabilmektedir. GATSU
tedavileri içinde en sık kullanılanlar bitki- • Tıbbi sağlık hizmetlerinden memnu-
sel tedaviler ve besin desteği (şifalı otlar, niyetsizlik: Sağlık profesyoneli-hasta
hayvansal ürünler, vitaminler, konsantre ilişkisinin yetersiz olması, sağlık hiz-
yiyecekler gibi) olarak bilinmektedir. metlerine talebin fazla olması nedeni ile
GATSU amacıyla kullanılan ürünlerin uzun süre bekleme, hastaya yeterli zaman
çeşitliliği toplumlara göre büyük farklı- ayrılamaması
lıklar göstermektedir. Özellikle bitkisel • Tıbbi tedavilerin yan etkilerinden
takviye ilaçların böbrek yetmezliği, hi- korkma
pertansiyon, karaciğer yetmezliği, nöbet • Tıp ve teknolojiyi reddetme
ve venooklusif hastalık gibi yan etkileri
görülebilir. Sistemik dolaşıma geçen bu • Kuruluşa güvensizlik
ürünlerin kullanımı, hastaların kullandığı • Ümitsizlik 8
ilaçlarla etkileşime girme riskini de doğur-
6
maktadır . Sonuç olarak çocukluk çağında hemato-

TEMMUZ-AĞUSTOS 2019 hekim sözü 19