Page 29 - Hekim Sözü (Sayı 20) Mart-Nisan 2022

DOSYA

tur. Sonuç olarak demokrasinin beşiği Meslek örgütlenmeleri birçok ülkede
olan ülkelerde dahi sendikalar başta ol- toplumun genel çıkarlarına rağmen
mak üzere ekonomik, sosyal ve siyasal mesleki çıkarları önceleyen muha-
hak mücadelesi veren örgütlülükler fazakar bir yapıda olmasına rağmen
zayıflamış, her şeye rağmen mücade- Türkiye’de özellikle hekim ve mü-
leyi sürdüren örgütlenmeler ise baskı hendis örgütlenmesi 60’lı yıllardan
altına alınmıştır. bu yana toplumsal çıkarlarla mesleki
çıkarların örtüştüğü bilinciyle hareket
Örgütlü mücadelenin “çağdışı” ilan
edildiği ve “bireysel çabayla hakların etmiş, Türk Tabipleri Birliği (TTB) ve
elde edebileceği” algısı, özellikle pro- TMMOB gibi meslek örgütleri Türki-
fesyonel meslek sahibi, nitelikli işgücü ye’de sınıf ve demokrasi mücadelesinin
arasında kabul görmüştür. Ancak kısa önemli unsuru olmuştur.
bir süre içinde diğer kesimler gibi Neoliberal dönüşüm sürecinde sağlık
profesyoneller de iş ve sosyal güvence- alanının piyasaya açılarak sağlık hiz-
sini kaybetmekle karşı karşıya kalmış; metleriyle birlikte sağlık çalışan emeği-
düşük ücretle, uzun sürelerde, iş nin de metalaşması; meslek çıkarlarıyla
kazası ve meslek hastalığı riski altında
çalışmaya rıza göstermek zorunda bıra- toplumsal çıkarların örtüşmesinin tipik
kılmıştır. Statü ve gelir düzeyi bakı- bir örneğidir. TTB, sağlıkta dönüşüm
mından kendisini işçi sınıfından ziyade sürecine sınıf perspektifiyle yaklaşarak
“orta sınıf” olarak tanımlayan profes- bir taraftan mesleki çıkarları savunur-
yonel meslek sahipleri, tarihsel süreçte ken diğer taraftan toplumun sağlık
de sınıf örgütü olan sendikalardan çok hakkı mücadelesini yürütmüştür. TTB,
meslek kuruluşlarında örgütlenmeyi sağlıkta dönüşümün yanısıra savaş,
tercih etmiştir. çevre talanı, yoksulluk vb. meseleleri
de “halk sağlığı” sorunu olarak tanım-
“Meslek örgütlenmesi”, genel sen- layıp bu alandaki mücadelelerin içinde
dikalar içinde mavi yakalılara göre de yer almaktadır.
sayısal olarak azınlıkta kalacakları ve
haklarını yeterince savunamayacakları Pandemi süreci kapitalizmin antide-
düşüncesiyle 19. yüzyıl başlarından mokratik doğasını, belki de tarihin
itibaren nitelikli işgücünün tercih ettiği hiçbir döneminde olmadığı kadar,
bir örgütlenme biçimidir. Profesyonel görünür kılmıştır. Siyasi iktidarların,
mesleklerin büyük kısmında, çalışma bu dönemde sermayenin çıkarlarını ve
koşulları ve özlük haklarının işyerle- kendi bekâsını toplum sağlığına tercih
rinden kaynaklanan koşulların yanısıra etmesi; dünyada milyonlarca, Türki-
icra ettikleri mesleğin alanında (sağlık, ye’de on binlerce insanın yaşamına
yargı, eğitim vb) uygulanan politika- malolmuştur. Yine bu süreçte sınıflar
işçi sınıfının tüm kazanımları orta- larla ilişkili olması da meslek bazında arası eşitsizlikler artmış, bulaş riskine
dan kalkma tehlikesiyle karşı karşıya örgütlenmenin tercih edilme nedenle- rağmen -başta sağlık çalışanları olmak
kalmıştır. rindendir. üzere- emekçiler, yaşam hakları ihlal
edilerek çalışmak zorunda bırakılmış-
Sınıf ve meslek örgütlerinin güç kay-
Merkez ülkelerde emekçi kitleler; “sa- tır. Yaşam hakkı ihlal edilen en temel
nayi ötesi toplum modeline geçildiği, bettiği bir süreçte kamu hizmetlerinin ihtiyaçlarını karşılayamayacak ölçüde
emeğin daha temiz işlerde, daha az piyasaya açılması ve özelleştirmelerle yoksullaşan emekçilerin sürece karşı
birlikte profesyonellerin de mavi yakalı
süre ile çalışıp refah içinde yaşayacağı” koyamayacak derecede örgütsüz ve
kol işçileriyle benzeşen çalışma koşul-
propagandasıyla bu sürece ikna edil- ları, sınıf temelli örgütlenmeyi zorunlu dirençsiz olduğu bu koşullarda TTB,
meye çalışılırken, “işçi sınıfının tarih- kılmıştır. Öte yandan sağlık, eğitim gerek toplumun sağlık hakkı gerekse
sel rolünün sona erdiği, sınıf perspek- temsil ettiği hekimlerin hakları için
gibi profesyonellerin yoğun olduğu
tifiyle örgütlenmenin ve mücadelenin etkili bir mücadele yürütmüştür. TT-
alanların piyasaya açılmasının yarattığı
“çağdışı” olduğu söylemi de yaygın- toplumsal etkiler, mesleki çıkarlarla B’nin, savunduğu ilkeler ve bu ilkelerle
laşmıştır. Bu söylem, özellikle Berlin toplumsal çıkarların ortaklaşmasına -despotizmin en güçlü olduğu koşullar-
Duvarı’nın yıkılmasının ardından “tek neden olurken, mesleki örgütlenme- da- yürüttüğü mücadele, diğer sınıf ve
kutuplu dünya” mitinin etkisiyle geniş lerin de sınıf perspektifiyle hareket meslek örgütlerine cesaret verici ve yol
toplum kesimlerinde taraftar bulmuş- etmelerini kaçınılmaz hale getirmiştir. gösterici olmaktadır.

MART-NİSAN 2022 hekim sözü 27