Page 17 - Hekim Sözü (Sayı 15) Mayıs-Haziran 2021

DOSYA

sözleşmesi (4b) kapsamında çalıştıra- ve toplamda kazandırdığı gelirler karşı çıkmaları neredeyse imkânsız bir
rak birçok yasal, sosyal ve ekonomik doğrudan sermaye tarafından takip ve durumdur. Yaşanan birçok olay karşı-
sorumluluklarından kurtulmaktadır. kontrol edilmektedir. Olumsuz bir du- sında hekimler mücadele etmektense
Özel sağlık kurumunda çalışan bir rum karşısında hekim kendisine karşı durumu kabullenmek, sineye çekmek
hekim hangi tür sözleşmeye bağlı yönetsel bir uygulamayla karşı karşıya zorunda kalmıştır.
olarak çalışırsa çalışsın gerçekte ücretli kalacağını bilmektedir. Hasta değer- Bugün, özel sağlık sektöründe he-
bir çalışan olup 4857 sayılı yasada lendirme anketleri ve ciro takipleri ile kimlerin örgütlenmesi tabip odaları
tanımlanan çalışandır. Özel sağlık hekimler üzerinde “sürekli denetim” ve kısmen de meslek, uzmanlık
sermayesinin isteği doğrultusunda algısı yaratılmıştır. Bu durum heki- dernekleri düzeyindedir. Ancak bu
yapılan hukuk dışı yasal değişikliklerle min “kendi kendini disipline” etmek yapıların temel varlık nedenleri, yapı-
hekimlerin iş sözleşmesi yerine şirket zorunda olduğu, istenilmeyen düşünce lanmaları doğrudan hekim emeğinin
kurdurularak hizmet sözleşmesi ile ve davranışlardan uzak durması, daha korunmasına, bu yönde mücadele-
çalışmaya zorlanması yasalara uygun çok çalışmak gerektiği yargısına sahip nin örgütlenmesi ve sürdürülmesine
olmayıp, hekimlerin temelden özlük olarak, yalnızlığı seçmek zorunda yönelik değildir. Bu kurumların hekim
ve sosyal hak kayıplarına yol açmıştır. kalmasına yol açmaktadır.
emeğinin korunması yönünde bugüne
Hekimin işverenle eşit koşullarda UZUN ÇALIŞMA SAATLERİ dek verdikleri mücadelelerin önemi
ticari sözleşme yapma gücü ve olanağı Çok çalışma bazen hekimin doğrudan ve başarıları yadsınamaz ise de hiçbir
yoktur. İş görüşmelerinin başında kendi tercihi olarak da gerçekleşmek- zaman bir sendikal mücadele düzeyin-
hekime 4b’li olmasının dayatılması, tedir. Asgari tüketim koşullarının yanı de olamamıştır.
aksi takdirde herhangi bir çalışma ve sıra hekimin refah arzusu ve bu yönde Sağlık Bakanlığı 16 Mart 2020 verile-
sözleşme olanağının olamayacağının teşvik edilmesi (modern toplum ürün- rine göre Türkiye’de 164.594 hekim
belirtilmesi; devletin buna seyirci kal- lerinin tüketilmesi) üretim ve tüketim bulunmaktadır. Bu rakamın çok azı
ması, olanak yaratması, sermayeden ilişkileri arasındaki bağı doğrudan kamuda sendikalı iken, özel sağlık
yana taraf olması, güçler dengesinin etkilemiştir. Normal çalışma saatleri sektöründe ise ne yazık ki sendikalı
işverenden yana olduğunu açık olarak karşılığında alınacak olan ücretin hekim bulunmamaktadır. Bu olumsuz
ortaya koyar. hekimin beklentisini karşılamadığı durumla ilgili birçok gerekçe öne sü-
durumda hekimlerin uzun çalışma
Hekim özel sağlık sektöründe hizmet rülebilir olsa da hiçbiri özel sağlık sek-
alım sözleşmesi (şirket, 4b) ile çalıştı- saatlerini tercih etmeleri dışında fazla töründe çalışan hekimlerin sendikasız
ğında; seçenekleri bulunmamaktadır. olmalarını haklı gösteremez. Bugüne
Özel sağlık sektöründe özellikle dek özel sağlık sektöründe sendikal
1. İş ve ücret güvencesi ortadan kalka-
caktır. mesleğe yeni başlayan genç hekim- mücadelenin var edilememesi büyük
ler ekonomik nedenlerle daha fazla bir eksiklik olmuştur. Bu eksikliğin
2. İşine son verilmesi durumunda çalışma isteği göstermektedir. Daha giderilememesi halinde, yine hekimler
kıdem tazminatı ve diğer hakları olma- fazla nöbet tutma ve birden fazla işte özel sağlık sermayesi karşısında yalnız
yacaktır.
çalışma yaygın görülen durumlar kalmaya devam edecek, sağlık serma-
3. Çalışma sürelerine ilişkin yasal arasındadır. Uzun ve yoğun çalışma yesinin bütün haksız uygulamalarına,
haklardan yararlanamayacaktır. saatleri sonucu hekimlerin sağlığının hak kayıplarına karşı ses çıkaramaya-
4. Kısa ya da uzun süreli hastalık bozulduğuna dair dünya genelinde caktır.
hallerinde hastalık izni kullanamaya- birçok bilimsel çalışma ve yerleşik bir İçinde bulunulan dönem açısından
caktır. kanı vardır.
ülkede siyasi iktidar ve sermayenin
5. Analıkla ilgili izin hakları olmaya- ÖRGÜTLENME sendikal örgütlenme ve mücadeleye
caktır. Türkiye’de özel sağlık sektöründe karşı olan yaklaşımları nedeniyle
6. İş kazası ve meslek hastalığı sonucu çalışan hekimlerin en önemli sorunu sendikal örgütlenme giderek azalmış,
herhangi bir yasal tazminat talep hak- örgütlenmedir. Özel sağlık sermayesi mücadele ise yok denecek düzeylere
kı olmayacaktır. devletin her türlü olanağından yarar- inmiştir. Her geçen gün sendikalar ve
7. Hukuksal süreçler iş hukuku ve iş lanarak kendi örgütlenmesini en üst meslek örgütleri güç kaybetmektedir.
mahkemelerinde değil, ticaret hukuku düzeyde gerçekleştirirken, hekimler Sendikalaşmaya karşı böylesine ağır
ve ticaret mahkemelerinde görülecek- giderek yalnızlaşmışlardır. Sürecin bu bir baskının uygulandığı bir dönemde,
tir. yönde gelişmesine bağlı olarak çalışma özel sağlık sektöründeki hekimlerin
hayatında zaten var olan işveren ve sendikal mücadeleye katılımlarını sağ-
Özel sağlık sektöründe hekimlerin
çalışma koşulları açısından önemli çalışan arasındaki güç dengesizliği lamak ve sürdürmek oldukça zordur.
hekimlere karşı, sağlık sermayesinin
sorunlarından biri de müşteri mem- Ancak tüm bu zorluklara rağmen özel
nuniyeti ve ciro baskısıdır. Teknolojik lehine daha da artmıştır. sağlık sektöründe çalışan hekimler
gelişmelere bağlı olarak hekimler Hekimlerin özel sağlık sektöründe ya- açısından her koşulda sendikal mü-
birçok açıdan sürekli denetim altında- şadıkları emek eksenli olumsuzluklara, cadelenin başlatılması önemlidir ve
dır. Hekimin sağlık kurumuna günlük hak kayıplarına karşı bireysel olarak gerekmektedir.

MAYIS-haziran 2021 hekim sözü 15