Page 15 - Hekim Sözü Sayı:5

DOSYA

depolanabilir hale gelebilirse de bugünkü lerında meydana gelen kazaların güvenlik
koşullarda depolanamamaktadır. Ancak endişelerini aşırı arttırması sonucu durak-
kömür, doğalgaz vb. fosil yakıtlar ile sayarak azalmıştır. Güvenliğin arttırılması
barajlarda su depolanarak birincil kaynak için alınması gereken önlemler yatırım Nükleer Santrallar-
depolanması yolu ile arz güvenliği garanti maliyetlerini çok artırmış ve ülkelere göre da güvenlik sorunu:
edilmektedir. Elektrik çok çeşitli kay- değişiklik göstermekle beraber ortalama
naklardan üretilir ve üretim prosesleri de kw başına 4000 ila 8000 USD seviyesine Nükleer santrallarda
değişiktir. Maliyetleri farklıdır. Bu neden- yükseltmiştir. bu kadar yüksek gü-
le ve elde yeterince kaynak kullanma ola-
sılığı var ise öncelikle elektrik üretiminin Nükleer santrallerda güvenlik sorunu: venlik önlemlerinin
maliyetine bakılır ve elektrik arz güvenliği 3 Nükleer santrallerda bu kadar yüksek alınmış olması bo-
en ucuz olandan başlayarak sağlanma- güvenlik önlemlerinin alınmış olması
ya çalışılır. Bugünün teknolojilerinde boşuna değildir. Dünya, nükleer sant- şuna değildir. Dün-
elektrik üretiminde ucuzluk kriteri önde ral kazalarının ne denli büyük hasarlar ya, nükleer santral
gelmektedir. Elektrik üretiminin doğa, verdiğini ve giderilmesi güç olduğunu
çevre , iklim ve insana vereceği zararlar yaşayarak öğrenmiştir. kazalarının ne denli
dikkate alınarak ülkelere göre öncelikler Dünyada 2018 ortası itibarı ile işletilen ve büyük hasarlar ver-
değişse de bugün gelinen noktada gelişen kapatılan nükleer reaktor sayıları aşağıda- diğini ve giderilmesi
teknolojiler ve çevreye verilen zararları en ki gibidir:
aza indirmek için getirilen regülasyonlar güç olduğunu yaşa-
sonucunda çevreye az zarar veren tek- İşletmede olan : 413 yarak öğrenmiştir.
nolojiler ucuzluk sıralamasında öne geç- Kapatılan : 173
mişlerdir. Yani yenilenebilir ve çevreye Uzun sureli durdurulan : 32
daha az zararlı elektrik üretim teknikleri TOPLAM : 618
birim KW ve KWH başına ucuzlukta fosil
ve öteki kaynakların önüne geçmişlerdir. Bu reaktörlerden 6 adedi (Three Mile,
Nükleer santrallerın ise sera gazı salımı Çhernobil ve Fukushima) şu yahut bu
fosil yakıtlı santrallere göre az olmakla şekilde büyük nükleer kaza (7 seviyesi)
birlikte yatırım ve üretim maliyetleri en ile tarif edilen şekilde arızalanmıştır. Bu
yüksek olan santral tiplerindendir. Devlet arıza olasılığın nümerik ifadesi %0.97
yasa ile Akkuyu NGS’nin üretiminin dir. Yani %1’e yakın bir rakamdır. Bu
%50’sine 15 yıl boyunca, Sinop NGS’nin rakama hasar dereceleri bilinmediğinden
ise üretiminin tamamına 20 yıl boyunca daha düşük seviyelerde arızalanan öteki
satın alma garantisi vermiştir. Her iki reaktörler dahil değildir. Bu olasılık oranı
nükleer santralde de üretilecek elektrik felaket niteliğindeki arızalar için çok
devlete piyasa satış fiyatlarından orta- yüksek bir olasılıktır. Başka hiçbir cins
lama 2,5 kat daha pahalıya satılacaktır. elektrik üretim tesisi bu kadar yüksek
Burada akla gelecek soru ileride elektrik olasılıkla felaketlere neden olmamaktadır.
fiyatlarının artma olasılığının bu durumu Bu açıdan bakıldığında nükleer santraller
değiştirip değiştiremeyeceği olmaktadır. güvenilirliği düşük tesisler olarak kabul
edilmelidirler. Bu nedenle daha güvenilir
Nükleer santrallerinden satın alına- hale getirebilmek için harcamalar her gün
cak elektrik enerjisi; bugünkü fiyatlar, biraz daha artmaktadır.
Türkiye ve dünyada ki elektrik fiyatların-
daki düşme eğilimi dikkate alındığında Nükleer santrallerın sürekli üretim
pahalıdır ve yasanın “düşük maliyetli” 4 yapabilmesi: Nükleer santraller 40 ila
elektrik temini ilkesi ile çelişmektedir. 50 yıl arası görev yapmak üzere tasarla-
Yani yasanın amacına aykırıdır. nırlar ve fizibiliteleri de bu kurala göre
hazırlanır. Nitekim Türkiye’de Ruslar
Nükleer santrallerdan üretilecek ener- tarafından yapılmakta olan Akkuyu
jinin pahalı olması ülkemize has bir NGS’nin teknik ömrü 60 yıl olarak ilan
konu değildir ve nükleer enerjiyi yoğun edilmiştir. NEI’nin(Nuclear Energy
olarak kullanan ülkeler içinde bu durum International) Ekim 2018 tarihli “Nuc-
geçerlidir. 1970’li yıllarda KW yatırım lear Costs In Context” isimli yayınının
bedeli olarak 500-1000 USD bir rakamla son bölümü Nükleer Santraller üzerin-
hızla başlayan nükleer santral yatırımları deki ekonomik basınç başlığını taşıyor.
1979’da Three Mile Island 2 no.lu reaktö- ABD’de işletme izinleri olmasına rağmen
ründe meydana gelen kaza ve daha sonra erken kapatılacak olan toplam 28.220
Chernobil ve Fukishima nükleer santral- MW gücündeki 31 reaktörün 28 adedinin

EYLÜL-EKİM 2019 hekim sözü 13