Page 9 - İnsan Olarak Hekim Karar Verme ve Akıl Yürütme Yolları

BİLİŞSEL EĞİLİMLERİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ....................................52
1. Çevre koşulları ......................................................................................52
2. Geçmiş deneyim, uzmanlık körlüğü .......................................................53
3. Duygusal durumun etkisi ......................................................................53
3.1. Duygusal eğilimleri etkileyen faktörler ..................................................54
4. Hasta faktörleri .....................................................................................55
5. Ekip faktörleri .......................................................................................56
6. Sağlıkta Şiddet .....................................................................................56
7. Kalıp yargılar (stereotipler), önyargılar, yaş, cinsiyet, sosyoekonomik ve
kültürel farklar ......................................................................................57

BİLİŞSEL EĞİLİMLERE BAĞLI HATA ÖRNEKLERİ .................................61
1. Erişim kolaylığı önyargısı (Availability bias/Common
Things are common) ............................................................................61
2. Temsiliyet yanlılığı (Representativeness restraint) ..................................62
3. Tutturma, sabitlenme yanlılığı (Anchoring, tram-lining,
jumping to conclusions, first impression) ...............................................63
4. Erken Yargı (Premature closure, civicivleri yumurtadan çıkmadan sayma) 63
5. Makul gelen ilk seçeneği kabul etme (Search satisfaction) ......................63
6. Birikmiş önyargı (Aggregate bias) .........................................................64
7. Belirsizlik etkisi (Ambiguity effect) ........................................................64
8. Aslını arama, soruşturma yanlılığı (Ascertainment bias, seeing
what you expect find) ...........................................................................65
9. Çoğunluğun baskısı (Bandwagon effect) ................................................65
10. Temel oran ihmali (Base-rate neglect) ....................................................65
11. Doğrulama/onaylama yanlılığı (Confirmation bias) ...............................66
12. Dikkatsizlik körlüğü (Inattentional blindness) ........................................66
13. Kontrast etkisi (Contrast effect) .............................................................67
14. Tanısal etkilenme/etiketleme (Diagnostic momentum) ..........................68
15. Geri bildirim vermek (Feedback sanction) .............................................68
16. Sunumun etkisi (Framing effect) ............................................................70
17. Yargılayıcı değerlendirme (Fundamental attribution error) .....................70
18. Monte Carlo yanılgısı (Kumarbaz hatası, Gambler’s fallacy) ....................71
19. Cinsiyet önyargısı (Gender bias) ............................................................71

8