Page 22 - Hekim Sözü (Sayı 23) Ekim-Aralık 2022

DOSYA

• Bireye/topluma entegre olarak veril- lür hale gelmiştir. Bütüncül olması bazen de poliklinikteki hekim olabilir.
mesi gereken birinci basamak sağlık gereken hizmet yukarıda belirtildiği “Dilekçe ver”, “şu kadar bekle” vb.
hizmetleri topluma yönelik hizmetler gibi bölünmüş, başvuru odaklı hale prosedür yoktur. Hizmet sunanın
ile bireye yönelik hizmetler şeklinde gelmiştir. Toplumun farklı sosyokültü- düşüncesinde performans/para kaygısı
ikiye ayrılmıştır. Topluma yönelik rel kesimlerindeki ihtiyaca göre ekibin yoktur. Sadece sizi dinliyor, anlamaya
hizmetlerin Toplum Sağlığı Merkez- genişlemesi, değişmesi gerekirken bu çalışıyor ve mesleğinin gereğini yerine
leri/ İlçe Sağlık Müdürlükleri, Sağlıklı mümkün olamamıştır. Oysa doğur- getiriyor. Oysa bugün bu hizmetle-
Yaşam Merkezleri, Göçmen Sağlığı ganlık ve genç nüfusun fazla olduğu rin verildiği mekânlarda mahremiyet
Merkezleri, KETEM, vb. kurumlar özellikle şehrin varoş kesimlerinde ortamı oluşturmak çok mümkün değil.
üzerinden, bireye yönelik koruyucu ve ihtiyaç duyulan hizmetin bu yetersiz Aşı odasında 2-3 birim birlikte çalışa-
tedavi edici hizmetlerin ise Aile He- ekiple verilmesi mümkün değildir.
kimliği Birimleri tarafından verilmesi 6. Süreklilik: Bireysel düzeyde hizmet biliyor ya da aile hekimi ve aile sağlığı
planlanmıştır. çalışanı beraber aynı odada bulunabili-
almak isteyen sınırlı sayıda kişi için yor. Aile planlaması danışmanlık oda-
• Hizmetlerde yaratılan bu parçalan- sürekli bir iletişimden bahsedilebilir ları yok, RİA uygulama alanları yok,
mışlık önemli sonuçlar doğurmuştur. ancak bu da ağırlıkla hastanın talep et- malzemeleri yok, sağlık çalışanlarının
Öncelikle, sağlık çalışanlarının iş tiği ilaç/reçete yazdırma gibi konularda ise ya zamanı yok ya da uygulama için
yükünü arttırmış ve iş barışını boz- olmaktadır. Toplum yönelimli bir yeterli ortam donanımına sahip değil-
muş, ikilik yaratmıştır. Toplum Sağlığı hizmet için belli bir bölgeye hizmet
Merkezi (TSM) ve İl Sağlık Müdürlük- verilmediği için toplumu tanıma ve ler. Özellikle aile hekimliği sisteminin
leri’nde (İSM) çalışan hekimler, aile sağlık hizmet planlamasına yönelik ilk yıllarında hastane, acil servis, özel
hekimlerinin yapmadıkları, yapmak verileri elde etme konusunda eksiklik sağlık kuruluşları gibi birinci basamak
istemedikleri işleri yapmak ve tercih oluşmaktadır. Liste tabanlı örgütlenme dışı farklı çalışma yerlerinden aile
edilmeyen aile hekimliği birimlerinde ve hekim değiştirme hakkı nedeniyle hekimliği sistemine geçen hekim/he-
görev almak zorunda kalmışlardır. süreklilik sağlanmasından bahsetmek kim dışı personelin bebek izleminden
Aile hekimliği sistemine geçildikten zordur. tutun aile planlaması yöntemlerine
sonra çocukların okul dönemi aşıları 7. ASM’ler ilk başvuru merkezi olma kadar birçok alanda bilgisi/donanımı
uzun yıllar TSM’ler tarafından yapıl- özeliği taşımamaktadır. Sevk sitemi 20 olmadığı bilinmektedir. Tüm bunlarla
mıştır. Yine aile planlaması, obezite yıldır oluşturulamamıştır. birlikte hizmet verdiğimiz nüfustan
takibi vd. bireye yönelik koruyucu hiz- uzaklaşıyoruz, mesleğimize ve kendi-
metlerin bir kısmı aile hekimliklerin- 8. Eşgüdüm sağlanamamıştır. Aile mize yabancılaşıyoruz. Yalnızca bu
deki yetersizlikler nedeniyle TSM’ler hekimlikleri ile 2. ve 3. basamak sağlık örnek bile uygulamanın getirdiği olum-
tarafından verilmek durumunda kurumları arasında ilişki kurulama- suzlukları net olarak göstermektedir.
kalmıştır. mıştır.
Sonuç olarak birinci basamakta de-
• Pandemi döneminde filyasyon 9. Hizmet sunumu: Performansa daya- ğişen yalnızca “sağlık ocağı” tabelası
çalışmaları olması gerektiği gibi lı çalışma getirilmiştir. Bu uygulama
yapılamamıştır. ASM’lerde çalışan ve hizmetin niteliğinden çok niceliğini değildir, sağlık ocağı hekiminin adının
birinci basamak insan gücünün büyük ön plana çıkarmıştır. İhtiyaç duyulan aile hekimi olmasıdır. Ebe/hemşire-
kısmını oluşturan sağlık emekçileri bu hizmet yerine performans kriterlerinde nin adının aile sağlığı elemanı/aile
görevin dışında tutulmuştur. TSM’deki belirlenenler dikkate alınmaya başlan- sağlığı çalışanı olması değildir. Sağlık
sınırlı sağlık personeli, bu hizmetlerle mıştır. Ya da performans kaygısıyla çalışanlarının bakış açıları değişmiştir.
ilgisi ve bilgisi olmayan diğer sağlık sorun yaratabilecek kronik hastalıkları Zemin değişmiştir. Doğru yönetilme-
çalışanlarıyla desteklenmiş ancak bu olanlar, ulaşılması güç olabilecek yen birinci basamak sağlık hizmetleri
durum filyasyon çalışmalarının geç gebeler çocuklar listeye kayıt edilmek organizasyonu, sağlık çalışanlarını da
ve zayıf kalmasına neden olmuştur. istenmemekte ve etik dışı durumlar da karşı karşıya getirmiştir. Bu süreçte
Sahanın dışından gelen bu personel oluşabilmektedir. Bu nedenle en deza- açılan soruşturmalar, verilen ceza-
dinleneceği ve mola vereceği bir vantajlı gruplar daha da dezavantajlı lar bıktırmıştır. Eskiden sorunların
yerleri olmadan bilmediği, tanımadığı hale gelmiştir. çözümü, hizmetin iyileştirilmesi için
yerlerde özveriyle çalışmışlardır. Hatta Hizmet sunumundan en çok etkile- yapılan denetimler bugün bir baskı
pandemi döneminde covid-19 aşıları- nen risk gruplarından biri kadınlar aracı olarak kullanılmaktadır. Tam
nın ASM’lerde yapılması bile değişik olmuşlardır. Sağlık ocakları kadınların da sağlıkta dönüşüm programının
gerekçeler gösterilerek tartıştırılmıştır. en kolay ulaşabildikleri, gerekirse tek amacına uygun olarak yöneten değil,
Bu dönemde TTB Pratisyen Hekimlik başına gidebildikleri ve kendilerini denetleyen bir anlayış söz konusudur.
Kolunun BBSH kapsamında aşının en rahat ifade edebildikleri kurumlar
bizim temel işimiz olduğunu vurgula- olmuşlardır. Bu rahatlığı ve güveni Süreci değiştirmek zemini değiştirmek-
yan basın açıklaması sürece damgasını sağlayan ise kolaylıkla bir sağlık çalı- le mümkün olacaktır.
vurmuştur. Her şeye rağmen hayallerimize ve de-
şanına ulaşabilmeleridir. Ulaşılabilen
5. SDP toplum yönelimli değildir. bazen aşı odasındaki hemşire, bazen ğerlerimize sahip çıkmak ve bir arada
Bölge tabanlı hizmet kalkmış ve ev rahim içi araç (RİA) takan ebe, bazen mücadeleye devam etmek hepimize iyi
ziyaretleri kişisel insiyatifle yürütü- sağlam çocuk polikliniği yapan hekim, gelecektir.

20 hekim sözü EKİM-ARALIK 2022