Page 27 - Hekim Sözü (Sayı 17) Eylül-Ekim 2021

DOSYA

Şöyle bir şey anlatayım. Sanırım geçen Şunun hakkını teslim etmek gerek. İşin bir tarafı bu.
yıl, Dışişleri Bakanlığında sözcü, basın Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, sadece Ama bir tarafı da sağlık konusundaki
toplantısına geliyor ve “Arkadaşlar, her soruya açık olmakla kalmadı. haberlerde ciddi iki temel problem
bugün soruları önceden almayaca- Aynı zamanda Cumhurbaşkanlığında var. Birincisi, haber yazma pratiği
ğız. Bugün istediğinizi sorabilirsiniz” akredite olmayan gazete, televizyon ve internetin gelişimiyle birlikte eskiden
diyor. Genç gazeteci arkadaşlar, “Ne ajansların temsilcilerini de kabul etti sadece belirli ajanslara, dergilere ve
yapacağız biz?” diye apışıp kalıyorlar. basın toplantısında. O anlamda daha sınırlı alanlara ulaşabilen gazeteci-
Çünkü Türkiye’de bir süredir başta serbestiyet yanlısıydı. Daha özgür- ler, dünyanın uzak köşelerine bile
Cumhurbaşkanı Erdoğan olmak üzere lükçü ve demokratik davrandı. Krizler ulaşabilir hale geldi. Dolayısıyla
bütün birimlerde, bakanlıklarda, genel arttıkça, birtakım veriler gizlendikçe, Endonezya’da gayrı ciddi bir sitedeki
müdürlüklerde soruların WhatsApp o verilerin gizlendiği yönündeki tar- bir sağlık haberi bile ya da İngiltere’de
grupları aracılığıyla önceden gönde- tışmalar ortaya çıkınca giderek basın bir bulvar gazetesinde yayımlanan bir
rilmesi ve onaylanması halinde ilgili toplantılarını azalttı ve sadece açıkla- sağlık haberi bile doğruluğu kontrol
basın toplantısı sırasında sorulması malara döndü. Bildiğim kadarıyla en edilmeden, sadece çevrilerek Türki-
gibi bir uygulama yerleşti. son da video görüntülerle ya da ajans ye’de yayımlanabiliyor. İkincisi de,
üzerinden açıklamalara başladı. Artık
Biz gazeteciler ve genel olarak medya gazetecileri karşısına alıp sorulara sağlık konusunda hekimler de bir pi-
sektörü 90’lardan bugüne kadar cevap vermiyor. yasa baskısı altında. Onlarda da ticari
ciddi bir alt üst oluş yaşadık. Gele- kâr kaygısı önde. Hepsinde değil tabii
neksel medya 1990’lardan itibaren enel olarak sağlık haberleri med- ki ama kimilerinde öyle. Bu hekimler,
bir holdingleşmeyle, kartelleşmeyle Gyada nasıl ve ne kadar önemli bir kendilerini öne çıkarmak için bazı ga-
karşı karşıya kaldı. Yayın dünyasın- yer tutuyor, nasıl işleniyor? zetecilerle ilişkilerde kullandıkları “Şu
dan gelmeyen birtakım iş insanları, Aslında bunlara ağırlık verilmesi operasyonu ilk kez ben yaptım.” ya da
medya kuruluşlarını teslim aldılar. gerekli; çünkü sağlık konusunda yazı “Ben bunu daha iyi yapıyorum.” gibi
Tam o dönemde medya ağı genişledi. yazmak, insanları bilgilendirmek bir takım ifadelerle medyada haber
Eskiden bizim basın dediğimiz alan medyanın kamu yararı faaliyetinin bir olmayı başarıyorlar.
medya haline döndü. Sonra onun parçası olması gerekir. Fakat burada izim “tıbbın şarlatanları” olarak
üzerine bir de internet geldi ve alan gerçekten kamu yararı, toplum sağlığı Btanımladığımız bazı hekimlerin
daha da genişledi. Bunun üzerine bir mı gözetiliyor yoksa tamamen ticari bilim dışı, çarpıcı, sansasyonel açık-
de siyasi iktidarın baskısı ve medyanın kaygılarla reyting ve tiraj kaygılarıyla lamalarına medyanın bu kadar yoğun
büyük bir bölümünü ele geçirmesi, mı yapılıyor derseniz ben reyting ve ilgi göstermesini nasıl açıklayabiliriz?
tamamen kontrol altına alması ve tam tirajın ağır bastığını söylerim. Neden? Buradaki bütün mesele reyting mi
da böyle bir ortamda dijital devrimin Çünkü yıllar önce bu konularda yazan gerçekten?
yaşanmakta olması bu alt üst oluşu sağlık muhabirlerinin ya da hekim
getirdi. Bütün bu alt üst oluş, gazeteci- yazarların yazılarının çok ilgi Sadece sansasyonel olması, reyting
lik pratiğini de her yönden etkiledi. Bir gördüğü, tiraj getirdiği ve tiraj getirmesi değil tabii
yandan medya kuruluşlarında çalışan fark edildi. ki. Biz gazetecilerin
arkadaşlar patronların şirketlerinin, or- karşımızdaki kişi kim
taklarının ya da çıkarlarının çıkarlarını Bunları aslında olursa olsun, he-
etkileyecek haber yapmaktan imtina ikiye ayırmak ge- men her alanda,
eder ya da yapamaz hale geldiler. Bir rekiyor. Birincisi sağlıktan spora,
yandan dijital devrim, bizim haber tıpla ilgili tama- spordan eğitime
hatta siyasete
yazma biçimimizi çok etkiledi. Ör- men kozmetik
neğin, eskiden günlük haber derdik. bilgiler verenler. kadar önümüze
gelen bilgiyle
Bir haberin ömrü bir gün sürerdi. Bir de gerçekten ilgili yapmamız
sağlık ve hastalık-
Kelebek ömürlü derdik. Şimdi artık
gereken şeyler belli
anlık haberden söz ediyoruz. İnternet lar konusunda bilgi zaten. Kontrol etmek,
veren, insanları uyaran
çağındayız çünkü. İnternette haberler ciddi birtakım programlar araştırmak ve toplum
o kadar hızlı değişiyor. Bir yandan da var. Türkiye’deki medyanın bü- sağlığına uygun olup olmadığı-
her haberi yazan muhabir ya da editör yük bölümü maalesef birinci kısım- na bakmak gibi bir editöryal kontrol
arkadaş, o haber nedeniyle siyasi daki kozmetik alandaki yayıncılıkla mekanizmamız var bizim. Bunların
iktidardan bir tepki görüp görmeyece- uğraşıyorlar. Televizyonlardaki sağlık uygulanmasında birtakım eksiklikler
ğinden korkar hale geldi.
programlarına baktığınızda önemli bir ve editöryal sorunlar var. Bunlar yapıl-
ağlık Bakanı Fahrettin Koca bölümü, hekimleri, özellikle de plastik mayınca, muhabir yeterli olmayınca,
Sözellikle pandemi sürecinin başında cerrahları parayla yayına çıkarıyor. gazetenin kendisi bu tarz ticari baskı
çok pozitif bir profil çizdi ve o profilde Dolayısıyla o programlarda zaten altında olunca, buradan bir reklam
gazetecilerin rahatlıkla soru sorabildiği toplum sağlığı gözetilmiyor. Gazeteler geliri ve hastanelerle bağlantılar gibi
bir politikacı imajı da vardı. de yine aynı şekilde. şeyler de devreye girince kontrolsüz

EYLÜL-EKİM 2021 hekim sözü 25