Page 24 - Hekim Sözü - Sayı 11 - Eylül-Ekim 2020

mişlik, depresyon ve travma sonrası stres
2
bozukluğu (TSSB) geliştiği bildirilmiştir.
Sağlık çalışanlarının ruhsal sorun geliştir-
Pandemi sırasında me olasılığı ile ilişkili mesleki etmenler;
en kötü psikolojik yüksek riskli bir ortamda çalışma, yüksek
tehdit ve risk algısı, salgın konusunda
sonuçları gösterenler eğitim eksikliği ve mesleki rol olarak
enfekte hastalarla belirlenmiştir. Yüksek riskli ortamın

doğrudan temas tanımı enfekte hastalarla doğrudan temas
halinde olmayı, enfekte hastalara bakım
halinde olanlardır. vermeyi ya da enfekte hastaların bakıldığı
bölümlerde temizlik ve dezenfeksiyondan
sorumlu olmayı içermektedir. 2
MESLEKİ ROL
Pandemi sırasında en kötü psikolojik
sonuçları gösterenler enfekte hastalarla
doğrudan temas halinde olanlardır.
3
COVID-19 hastalarının tedavi süreçlerin-
de yer alan sağlık çalışanlarında yapılan
çalışmalarda, hemşirelerin yaşadığı ruhsal
sorunlar hekimlere göre daha yüksek
oranda ve daha şiddetli bulunmuştur.
4,5
Salgınla ilgili yeterli eğitim alma ve hazır-
lıklı olmanın, stres ve kaygıya karşı ko-
ruyucu bir etmen olduğu görülmektedir.
Eğitim yetersiz olarak algılandığında ise,
sağlık çalışanlarının tükenmişlik ve TSSB
belirtileri yaşama olasılıkları daha yüksek
bulunmuş; belirtileri genellikle uzun süre ğunda, ruh sağlığını koruyucu bir etmen
devam etmiştir. Yüksek riskli ortamlarda olarak işlev görebilmektedir. Buna karşı-
çalışma; kaygı, stres, TSSB, alkol tüketi- lık iyi örgütlenmemiş, yetersiz psikolojik
mi, tükenmişlik ve uyku sorununun daha destek ruh sağlığı için risk etmenidir.
yüksek oranlarda yaşanmasıyla ilişkili Salgın sırasında sağlık çalışanlarının
bulunmuştur. 3 enfekte hastalara sağlık hizmeti sunmaları
nedeniyle damgalanma, sosyal olarak
İŞ STRESİ reddedilme veya ayrımcılık yaşaması, ruh
Sağlık çalışanlarında özellikle de kişinin sağlığı belirtilerinin daha yüksek oranda
işini yapma yeteneğinin tehlikeye atıldığı, görülmesiyle ilişkili bulunmuştur. Salgın
işini kontrol edemediği ve enfekte hasta- nedeniyle gündelik yaşamları etkilenen,
larla çalışmak için isteği dışında görev- örneğin aile ile daha az temas eden sağlık
lendirildiği durumlarda, iş stresinin ruh çalışanlarının daha büyük ruhsal sorunlar
sağlığını olumsuz etkilediği gözlenmekte- yaşadıkları gözlenmektedir. 2,3
dir. Örneğin, enfekte hastalara istemeden KİŞİSEL ETKENLER
bakması gerekenler, gönüllülerden daha Sağlık çalışanlarının genç yaşta ve kadın
yüksek düzeyde kaygı ve depresyon cinsiyetinde olması, salgın döneminde
belirtileri bildirmişlerdir. Kişisel koruyu- ruh sağlığı açısından risk etmenleri olarak
cu donanım ve ekipmanların yeterliliği, belirlenmiştir. Son dönemde yapılan
işyerinde alınan önlemler ve enfeksiyon çalışmalarda, COVID-19 hastalarının
kontrol işlemlerinin uygulanmasına duyu- tedavi süreçlerinde yer alan kadın sağlık
lan güven, endişenin daha az, duygusal çalışanlarının yaşadığı ruhsal sorunlar,
tükenme ve öfkelenmenin daha düşük erkeklere göre daha şiddetli bulunmuştur.
olmasını getirmektedir. 3
Sistematik bir gözden geçirmede, daha
SOSYAL ETKENLER genç yaşta olma kaygı, depresyon ve
Pandemi sürecinde aile/arkadaş desteği, TSSB belirtileri ile ilişkilendirilirken, sağ-
sosyal destek yeterli düzeylerde oldu- lık hizmeti deneyiminin azlığı, psikolojik

22 hekim sözü EYLÜL-EKİM 2020